Emine Valide Paşa (1873-1931) - Osmanlı'nın Tek Kadın Paşası

Emine Valide Paşa (doğum adıyla Emine Necibe İlhami Hanımsultan; doğumu 24 Mayıs 1858 İstanbul, ölümü 19 Haziran 1931 İstanbul), Mısır'ın son hidivi II. Abbas Hilmi Paşa'nın annesi; Mısır Hıdivi I. Abbas Hilmi Paşa'nın oğlu Damat İbrahim İlhami Paşa ile Sultan Abdülmecid'in kızı Münire Sultan'ın kızıdır.

Osmanlı İmparatorluğu'nda Paşa unvanı verilen tek kadındır. 19 Aralık 1914'e kadar Mısır Valide Paşası unvanını taşımıştır.

Babasi Mısır Hıdivi I. Abbas Hilmi Paşa'nın oğlu Damat İbrahim İlhami Paşa, Annesi Sultan Abdülmecid'in kızı Münire Sultan'dır. İstanbul'da dünyada geldi.

Kuzeni Mısır Hidivi Mehmet Tevfik Paşa ile evlendi. Paşa unvanı II. Abdülhamit tarafından verilmiştir. 19 Ocak 1873'ten 7 Ocak 1892'ye kadar Hidiv eşi, 8 Ocak 1892'den 19 Aralık 1914'e kadar Mısır Valide Paşası unvanını taşıdı.

1893'te Mısır hidivi olarak atanan oğlu Abbas Hilmi Paşa'nın hidivliği; İmparatorluğun I. Dünya Savaşı'na girmesi ve İngiltere'nin onu hidiv olarak tanımadığını ilan etmesi ile fiilen sona erince Emine Valide Paşa, Mısır'dan ayrılıp İstanbul'a yerleşti.

Bebek'te kimi kaynaklara göre II. Abdülhamid tarafından kendisine hediye edilen, kimilerine göre kendisinin satın aldığı, kimine göre ise oğlunun kendisi için yaptırdığı yalısını savaş yıllarında yıktırıp, günümüzde Mısır Konsolosluğu olarak hizmet veren sahilsarayı inşa ettirdi. Emine Valide Paşa İstanbullular arasında "Valide Paşa" olarak anıldığı için yalıya Valide Paşa Yalısı dendiği görülmektedir. Cumhuriyetin ilanından sonra bu yapıyı yeni kurulan devlete bağışlamak istediği fakat resmi yazışmalarda "Bebekli Emine Hanım" olarak anılıp "Paşa" unvanının kullanılmasına izin verilmediği için vazgeçip konsolosluk olarak kullanılmak şartıyla Mısır hükûmetine bağışlamıştır.

Ölene kadar korudaki av köşkünde yaşadı. 15 Haziran 1931'de 73 yaşında yaşamını yitirdi. Mezarı Kahire'dedir. Vasiyeti gereği av köşkü, ölümünden sonra yıktırılmıştır.