Slovenya Cumhuriyeti

Slovenya (Slovence: Slovenija) ya da resmî adıyla Slovenya Cumhuriyeti ), Orta Avrupa'nın güneyinde yer alan bir ülkedir. Batısında İtalya; güneybatısında Adriyatik Denizi; güney ve doğusunda Hırvatistan, kuzeydoğusunda Macaristan ve kuzeyinde Avusturya bulunur. Bir zamanlar Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti'nin bir parçası olan Slovenya, 25 Haziran 1991'de bağımsızlığını ilân edip bağımsız bir devlet oldu. 1 Mayıs 2004'te Avrupa Birliği'ne katıldı. Parçalanan Yugoslavya'dan Avrupa Birliği'ne girmiş ilk ülkedir. İkincisi Hırvatistan'dır. Slovenya Slavca'da "Slavlar Ülkesi" anlamına gelmektedir.

18. yüzyıldan itibaren Avusturya-Macaristan Krallığına dâhil olan Slovenya, 1918 yılında I. Dünya Savaşı'nın ardından Avusturya-Macaristan Krallığının dağılmasıyla beraber, Sırplar ve Karadağlılarla birlikte 1929 yılında YugoslavyaKrallığı adını alacak olan birliği kurdular. II. Dünya Savaşı'nda, Almanlara ve anti-komünistlere karşı savaşan partizanlar 1945 yılında Slovenya'nın tam bağımsızlık kazanmasını sağladılar. Slovenya, 1980'de Tito'nun ölmesiyle dağılmaya başlayan demokratik, Yugoslavya Federasyonu'nun bir parçasıydı. 1991'de Slovenya bağımsızlığını deklare etmiştir. 2004 yılında NATO ve AB üyesi olmuştur.

II. Dünya Savaşı​

Yugoslavya 6 Nisan 1941'de Mihver Devletleri tarafından işgal edildi. Yugoslavya hızlıca Almanlar İtalyanlar ve Macarlar arasında paylaşıldı ve "Büyük Reich" için Untersteiermark olarak bilinen Aşağı Styria nasyonal sosyalist Almanya tarafından zamanla ilhak edildi. 46.000 Sloven zorla Almanlaştırma için Kasım 1941 yılında zorunlu çalışma amacıyla Doğu Almanya'ya sürgün edildi. Slovenler, Saksonya'da çeşitli kamplara götürüldü. 1941-1945 yılları arası Alman sanayi tarafından işletilen fabrikalarda Alman çiftliklerinde çalışmaya zorlandılar. Bazı Slovenler gücünün zirvesinde iken 21.000 üyesi bulunan Alman destekli Sloven Yurt Muhafızı birliği ile, işgal güçleri ile iş birliği yaptı. 30.000 'den fazla partizan ise Mihver güçleri ve onların işbirlikçileri ile savaşırken öldü. İkinci Dünya Savaşı sırasında, Slovenler'in yaklaşık yüzde 8'i öldü.

Sosyalist dönem​

1945 yılında, Yugoslavya kendisini serbest bırakmış ve kısa bir süre sonra bir sözde federal bir Komünist devlet haline geldi. Slovenya sosyalist bir cumhuriyet olarak federasyona katıldı; kendi Komünist Partisi 1937 yılında kuruldu. II. Dünya Savaşı sırasında Yugoslavya'nın yeniden kurulmasını takiben, Slovenya Yugoslavya Federal Devletinin parçası haline geldi. 1950'lerden itibaren, Slovenya, nispeten geniş bir özerkliğe sahipti. 1945 ve 1948 yılları arasında, siyasi baskı dalgası Slovenya ve Yugoslavya'da gerçekleşti. 1947 yılına gelindiğinde, tüm özel mülkiyet kamulaştırıldı. 1949 ve 1953 yılları arasında, zorla kolektifleştirme denendi. Bu hatadan sonra, kademeli olarak serbestleştirilmesi politikası izlendi. İşçilerin öz-yönetim olarak bilinen yeni bir ekonomik politikada Sloven Edvard Kardelj, Yugoslav Komünist Partisi'nin başlıca teorisyeni tavsiyesi ve denetimi altında uygulanmaya başlamıştır. 1956 yılında, birlikte diğer liderlerle Josip Broz Tito, Bağlantısızlar Hareketi'ni kurdu.

Türkiye-Slovakya arası ilişkiler​

25 Haziran 1991 tarihinde bağımsızlığını ilan eden Slovenya, tarafımızdan 6 Şubat 1992 tarihinde tanınmıştır. 26 Ağustos 1992’de dönemin Dışişleri Bakanları tarafından Londra’da imzalanan bir protokolle iki ülke arasında diplomatik ilişkiler tesis edilmiştir. 2017 yılında diplomatik ilişkilerimizin 25. yıldönümü kutlanmıştır.

Büyükelçiliğimiz, 1 Nisan 1993 tarihinde Lübliyana’da faaliyete geçmiştir. Slovenya’nın Ankara'daki Büyükelçiliği Eylül 1996'da açılmıştır.

İki ülke ilişkileri, Sayın Cumhurbaşkanımızın Başbakanlığı döneminde Slovenya Başbakanı Pahor'un (şimdiki Cumhurbaşkanı) ülkemizi ziyareti sırasında 3 Mart 2011 tarihinde imzalanan belgeyle “stratejik ortaklık” seviyesine yükselmiştir. Ülkelerimiz arasındaki ikili ilişkiler, dostane biçimde ve zengin bir çeşitlilik içerisinde sürdürülmektedir.

Cumhurbaşkanı Pahor’un Sayın Cumhurbaşkanımızın davetine icabetle 14-17 Aralık 2016 tarihlerinde ülkemize gerçekleştirdiği resmi ziyaret ve sonrasında 30-31 Mayıs 2017 tarihlerinde Ankara’da yapılan Türkiye-Slovenya VII. Dönem Karma Ekonomik Komisyon (KEK) Toplantısı, iki ülke arasındaki siyasi ve ekonomik işbirliğinin daha da ileriye götürülmesi çabalarına ivme kazandırmıştır.

Sayın Bakanımız, Bled Stratejik Forumu’na ve Güneydoğu Avrupa İşbirliği Süreci (GDAÜ) Dışişleri Bakanları Toplantısına katılmak üzere 4-5 Eylül 2017 tarihlerinde Slovenya’yı ziyaret etmiştir. Sayın Bakanımız son olarak, 14. Bled Stratejik Forumu’na iştirak etmek üzere 2 Eylül 2019 tarihinde Slovenya’ya bir ziyaret gerçekleştirmiştir.

İkili ilişkilerimizin kurulmasının 25. yıldönümü vesilesiyle Dışişleri Bakanları arasında stratejik ortaklığımızın vurgulandığı mektup teatisi 2017 Ağustos ayında gerçekleşmiştir.

İkili ekonomik ilişkilerin her alanda geliştiği görülmektedir. 2018 yılında Türkiye ile Slovenya arasındaki toplam ticaret hacmi 1,75 milyar ABD Doları seviyesinde gerçekleşmiş olup dış ticaret dengesi ülkemiz lehinedir.

Coğrafya​

Slovenya'nın büyük bölümü Slovenya Alpleri ile kaplı olup doğusunda Büyük Macaristan Ovası'nın uzantıları yer alır. Slovenya'nın en önemli akarsuları Avusturya Alpleri'nden doğan Sava ve Drava'dır. Ülkenin orta bölümü ve doğusundaki ovalar bu akarsular tarafından sulanır.

Slovenya’da İklim ve Hava Durumu​

Güney Orta Avrupa'da bulunan Slovenya'da Kuzeydoğuda kış aylarında oldukça soğuk, karlı ve yağmurlu; yaz aylarında ise orta derecede sıcaklıkların görüldüğü Alp iklimi görülmektedir. Bu bölgede Aralık ve Mart ayları arasında kayak, tırmanma, yürüyüş ve macerasporları için geniş olanaklar sağlamaktadır. Yılın hemen hemen her zamanı özelliklede Nisan ve Eylül ayları arasında dağ bölgeleri ziyaret etmek oldukça zevkli olmaktadır.

Ekonomi​

GSYİH ile Slav ülkelerinin arasında en zengin ve dünyada ÇekCumhuriyeti'nden sonra ikinci sırada gelmektedir. Slovenya, 2007 yılından itibaren para birimi olarak Euro birimini tanıtmaya başlamıştır.

Slovenya'nın eğitimli işgücü, gelişmiş altyapısı, önemli ticaret yollarının kesişme noktasında bulunmasından dolayı oldukça iyi bir ekonomisi bulunmaktadır.

Sanayi​

Slovenya'nın en önemli yer altı kaynakları linyit, demir, çinko ve cıvadır. Sanayi çok gelişmiştir. Mobilya, demir-çelik, kâğıt, tekstil ve kimya başlıca sanayi kollarıdır.

Ülkenin denize açılan tek kapısı Koper şehrinin limanıdır. Slovenya'nın dış ticaretinde en önemli yeri Almanya, Hırvatistan, İtalya, Fransa ve Avusturya alır.

Nüfus​

Slovenya 11'i il olmak üzere 210 belediyeye bölünmüştür. En önemli şehirleri; başkent Ljubljana ile Maribor, Kranj ve Koper'dir.

Slovenya Meclisi'nin eşcinsel evliliklere izin veren bir yasayı kabul etmesine rağmen, 20 Aralık 2015'te yapılan referandumda halkın yüzde 63'ü bu yasaya karşı çıkmış ve eşcinsel evlilikler serbest bırakılmamıştır.

Slovenya'da Din ve İnanç​

Ülke nüfusunun yüzde 97’lik kısmı II. Dünya Savaşı'ndan önce kendilerini Katolik, yüzde 2,5’lik kısmı Lüteriyen ve yüzde 0,5’lik kısım ise diğer inançlara bağlı olarak tanımlamaktaydı. 2010Eurobarometre Anketine göre nüfusun yüzde 32’si "bir Tanrı olduğuna inanmakta", yüzde 36’sı "bir çeşit ruhun ya da gücün varlığına inanmakta", yüzde 26’sı "herhangi bir gücün, ruhun veya Tanrı'nın olduğuna inanmamakta” dır.

Birinci en yaygın din KatolikHristiyanları iken, yüzde 2,4’lik oranla ikinci en yaygın din İslam ve yüzde 2,2 ile Ortodoks Hıristiyanları'dır.

Dil​

Slovenya'nın resmi dili Slovence’dir.İtalyanca ve Macarca tanınan diğer diller arasında bulunmaktadır. Almanca, Hırvatça ve Sırpça nadir de olsa konuşulmaktadır. İngilizce özellikle genç nüfus tarafından oldukça iyi bir seviyede bilinmektedir.

Mutfak​

Sloven mutfağı komşuları olan Avusturya'nın elmalı turtası ve Viyana'nın sosis şnitzelinden, İtalya'nın risotto ve raviolisinden ve Macar gulaşından oldukça etkilenmiştir.

1- Burekn : Balkan mutfağında önemli bir yere sahip Burek(Börek) türlerini başta Ljubljana olmak üzere ülkenin pek çok şehrinde bulabilirsiniz. Kıymalı, patatesli, ıspanaklı, peynirli gibi çeşitlerini bulabileceğiniz börekler size hiç yabancı gelmeyecek. Lezzet ve yapılış yönünden annelerimizin börekleriyle benziyor.

2- Gibanica : Elma, fındık ve kuru üzüm içeren kat kat pasta Gibanica, özellikle Slovenya’nın kırsal bölgelerinde çok popüler. Milföy hamurundan yapılan bu pasta formuna dikkat edenlerin de rahatlıkla yiyebileceği kadar hafif ve masum. Bu nefis tatlının önemini, 2006 yılında Avusturya’da düzenlenen “Cafe Europe” etkinliğinde ülkeyi temsil etmesinden anlayabilirsiniz.

3- Goulash : Çek Cumhuriyeti ve Slovakya gibi ülkelerin de sofralarını süsleyen Goulash, ülkenin sevilen yöresel yemekleri arasında sayılıyor. Etli koyu bir çorbaya benzeyen bu yemek, tıpkı bizdeki çorba kültürü gibi bol ekmekle servis ediliyor.

4- Idrian Zlikrofi : 19.yy başlarında eski bir maden kasabasından doğan Idrian Zlikrofi, bir çeşit patates köftesi diyebiliriz. Ancak baktığınızda şaşırmayın. Görünüşüyle tam olarak Türk mantısına benziyor. Üzerinde gezdirilen sosla lezzetine lezzet katan bu yemeği pek çok restoranda sipariş verebilirsiniz.

5- Jota : Jota, ekşi lahana ve fasulyeden yapılmış kalın bir güveç yemeği. İçine havuç, patates, kereviz ve bezelye gibi sebzeler eklenerek renklendirilen yemeği salaş bir restoranda ya da sıcak bir Sloven ailesinin sofrasında bulabilirsiniz.

6- Kranjska Klobassa : Gorenjska’dan gelen domuz etinden yapılan sosis Sloven lezzetlerinin en önemlilerinden biri. Aynı zamanda koruma altına alınmış bir ürün olan Kranjska Klobassa, sertifikalı bir reçeteye göre hazırlanıyormuş. Denemeyi düşünürseniz yanında da kırmızı şarap içmeyi tercih ettiklerini söyleyelim.

7- Kraski Prsut : Kraski Prsut için köklerini İtalya’ya dayanan bir jambon türünün Slovenya tarzında tercümesi diyebiliriz. Genelde domuz pastırması kullanılarak yapılan bu yiyeceğin farklı çeşitlerini de bulabilirsiniz. Atıştırmalık olarak tercih edilen bu pastırma, genelde yanında kırmızı şarapla tüketiliyor.

8- Kremsnita : Muhallebi kreması ile doldurulmuş bir kek olan Kremsnita, Slovenya’nın Bled bölgesine özgü bir tatlı olarak nam salmış. Kahve yanında ya da yemek sonrası keyifli bir zamanda size eşlik edebilecek hafif ve güzel bir tatlı. Eğer tatlılarla aranız iyiyse muhtemelen bayılacaksınız.

9- Mantar Çorbası : Sloven mutfağının ana yemeklerinin başında çorbalar geliyor. Ancak şüphesiz en ünlüsü ve simgesi Mantar Çorbası. İsteğe göre sosis veya sucuk da ekletebileceğiniz bu çorbayı, maceranıza bir mola verdiğinizde içinizi ısıtması için deneyebilirsiniz.


10- Palaçinka : Kahvaltılarımızın aranan lezzeti olmuş krepin Sloven yorumu olan Palaçinka, ceviz yardımıyla yapılıyor. Sade olarak yiyebildiğiniz gibi çikolata sosu ya da reçelle de tercih edebilirsiniz.

11- Polenta : Haşlanmış mısır unundan yapılan bir ekmek olan Polenta, ülkenin Primorska bölgesinden doğup yayılan bir lezzet. Tadı uzun süre damağınızda kalacak.

12- Potica : Ceviz, çikolata, haşhaş tohumları, domuz eti, peynir ve daha pek çok çeşit dolguyla yapılan Potica, bir nevi çift renkli kek. Sloven tatlılarının en güzelleri arasında sayabileceğimiz bu kek, Noel zamanları sofraların bir numaralı lezzeti oluyor. Slovenya halkının anne keki diyebiliriz.

13- Sljivovica : Slovenya’da hayli popüler bir içki olan Sljivovica, erikle yapıldığı için erik rakısı olarak da biliniyor. Ülke ziyaretinizde bir kadeh denemenizi öneririz ama oldukça sert bir içki olduğunu bilmenizde fayda var.

14- Struklji : Neredeyse Slovenya’nın tüm bölgelerinde bulabileceğiniz Struklji, bölgelere göre mayalı hamur, puf böreği ya da erişteden yapılıyor. İçine peynir, ceviz, elma gibi lezzetler eklenerek de renklendiriliyor. Tadı da görünüşü de iştah açıcı yöresel yemeklerden biri.

Slovenya’da Bulunan Türkiye Dış Temsilcilikleri​

Türkiye Cumhuriyeti Ljubljana Büyükelçiliği
Adres: Tivoli Center, Bleiweisova cesta 30, 4th flor 1000-Ljubljana Slovenia
Telefon: 386 8 205 56 40
Faks: 386 1 234 53 48
E-posta:[email protected]
İnternet sitesi:T.C. Dışişleri Bakanlığı Lübliyana Büyükelçiliği
ÇalışmaSaatleri: Pazartesi - Cuma (09.00 – 18.00)