Kuzu Ulama Nedir?

kuzu-ulama-1.webp

Kuzu ulama, küçükbaş hayvancılıkta, doğum yapmış bir koyunun, kendi yavrusu olmayan bir kuzuyu kabul etmesini sağlama işlemine verilen isimdir. Bu uygulama, özellikle kuzu ölümlerinin önüne geçmek, yetim kalan kuzuların yaşatılması ve sürü verimliliğinin korunması amacıyla yapılmaktadır. Türkiye'nin özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde geleneksel hayvancılıkla uğraşan topluluklar arasında yaygın olarak uygulanmaktadır.

Tanım​

Koyunlar, doğumdan sonra genellikle yalnızca kendi yavrularını tanır ve onları emzirir. Ancak bazı durumlarda, bir koyunun kuzusu doğum sırasında ya da sonrasında ölebilir veya bazı yavrular annesiz kalabilir. Bu tür durumlarda, başka bir koyunun annesiz kalan kuzuyu kabul etmesi için yapılan işleme ulama denir.

Uygulama Yöntemleri​

Kuzu ulama işlemi, koyunun yeni kuzuyu kendi yavrusuymuş gibi kabul etmesi amacıyla çeşitli yöntemlerle gerçekleştirilir:

• Koku Transferi: En yaygın yöntemlerden biri, ölen kuzunun postunun (derisinin) annesiz kalan kuzunun üzerine sarılmasıdır. Bu sayede koyun, kokudan dolayı kuzuyu kendi yavrusu zanneder.
• Süt ile Tanıştırma: Koyunun memesinden sağlanan süt, kuzunun ağzına ve burnuna sürülerek koku alışkanlığı oluşturulur. Bu da koyunun kuzuyu daha kolay kabul etmesini sağlar.
• Yalama ve Temas: Yeni doğum yapmış koyunun kuzuyu yalamaya teşvik edilmesiyle, bağ kurma refleksi tetiklenir. Bazı durumlarda doğum yapmış koyunun yanına kuzu hemen yerleştirilir ve bu yolla yalanması sağlanır.
• Geçici Kısıtlama: Koyun, kuzuyu kabul edene kadar kısa süreliğine kısıtlanabilir veya sakinleştirilebilir. Bu süreçte kuzu emzirilir ve koyunun alışması sağlanır.

Koku Transferi (Post Giydirme Yöntemi)​

Kuzu ulamada en çok bilinen ve uygulanan geleneksel yöntem, ölen kuzunun postunun (derisinin) dikkatlice yüzülerek annesiz kalan kuzunun üzerine geçirilmesidir. Bu sayede, koyun kendi yavrusunun kokusunu yeni kuzu üzerinde alır ve çoğunlukla hiçbir zorluk çıkarmadan kabul eder. Koyunlar kokuya karşı oldukça duyarlı olduklarından, bu yöntem oldukça yüksek başarı oranına sahiptir.

Uygulama adımları:

1. Doğumdan sonra ölen kuzunun derisi dikkatlice çıkarılır.
2. Bu deri, yetim kalan kuzunun üzerine uygun şekilde geçirilir.
3. Koyunun bu kokuyu tanıması beklenir ve kuzu, koyunun yanına bırakılır.
4. Koyun çoğunlukla kuzuya yönelerek yalar, tanır ve emzirmeye başlar.

Bu yöntem özellikle kırsal bölgelerde çok uzun yıllardır kullanılmaktadır ve herhangi bir ek ekipmana gerek duyulmadan doğrudan uygulanabilir.

Amacı ve Önemi​

Kuzu ulama işlemi, küçükbaş hayvancılığın sürdürülebilirliği açısından büyük önem taşır. Özellikle çoklu doğum yapan koyunlarda bazı kuzuların reddedilmesi yaygın bir durumdur. Uygulama sayesinde:

• Annesiz kalan kuzular hayatta kalır,
• Sürü içindeki verimlilik artar,
• Yetiştirici ekonomik kayıplardan korunmuş olur.

Modern hayvancılıkta da bu teknik, hem geleneksel yöntemlerle hem de bazı destekleyici ilaç ya da hormonlarla uygulanabilmektedir.