Gladyatörler Şehri Kibyra Antik Kenti – Burdur

Kibyra, Burdur’un Gölhisar ilçesinin hemen batı yamacındaki birbirinden derin yarlarla ayrılan hâkim üç tepelik üzerinde yer almaktadır. Yerleşim alanı oldukça büyüktür. Yapılar, simetrik düzenlenmiş, tepelik teraslanarak göl ve ova manzarasına hakim konumda ve hiçbir yapı bir diğerinin manzarasını kesmeyecek biçimde yerleştirilmiştir.



Şehre girerken solda muhteşem bir anıtsal kapı ile Antik Çağ Anadolu’sunun en görkemli 12-13 bin kişilik kapasiteli stadyum bulunmaktadır. İlerledikçe Bazilika yukarı ve aşağı agora, hamam, Gymnasion, tiyatro ve meclis binası ile planlı anıt mezar, hamam, yuvarlak kuleli tak ve suyolları bulunmaktadır...



Meclis binası/müzik evi 3600 kişilik kapasitesiyle Antik Çağ Anadolusu’nun en görkemli eserlerindendir. Meclis binası/orkestranın tam merkezinde kırmızı, yeşil ve beyaz mermerlerden yapılmış, yılanlardan oluşan saçları ve insanları taşa çeviren bakışlarıyla Medusa Anadolu’da tektir. 2011 yılında meclis binası önünde Anadolu’nun en sağlam ve büyük mozaik alanı olma özelliği taşıyan 540 m² alanı kapsayan mozaik ortaya çıkarılmıştır. Yine meclis binası önünde Geç Roma dönemine ait (M.S. 6-7 yy) Roma hamamı ve seramik atölyesi bulunmuştur.



Kentin bugün görülebilen tüm mimari kalıntıları Roma İmparatorluk Dönemi’ne aittir.

Tarihi​

Kibyra, II. Eumenes (İ.Ö. 197-159) zamanında Bergama Krallığı egemenliğinde görünmektedir. Hemen sonrasında Kibyra ve yakın çevresinde konumlanmış antik kentlerden Boubon, Balboura ve Oinoanda’dan teşekkül dörtlü ortak meclis (M.Ö. 2. – 1. yy.da) oluşturulmuştur. Söz konusu birlik İ.Ö. 82 yılında Romalı general Murena tarafından dağıtılarak ortadan kaldırılmış Asia Eyaleti’ne ve diğer kentler Likya Birliği’ne dahil edilmiştir. Roma İmparatorluk döneminde ise, Asia Eyalet Valisi’nin yargı merkezi ve Roma İmparatorluk Dönemi kent meclisi ve yargı binası olmuştur. M.S. 23 yılında meydana gelen büyük bir deprem sonucunda yerle bir olan kent, Roma İmparatoru Tiberius tarafından yeniden inşa edilmiştir. Kibyra özellikle M.S. 1. – 3. yüzyıllarda en parlak dönemini yaşamıştır. Kibyra demircilik, dericilik, çömlekçilik ve at yetiştiriciliğinde ünlüdür. Şehir halkı son derece savaşçı kimliğe sahiptir. Meclis binası, içindeki medusa başı ve önündeki Türkiye’nin en sağlam ve büyük mozaik alanı dikkat çekicidir.



Kibyra’dan çıkarılan eserler Burdur Müzesinde sergilenmektedir.

Ardıç ve sedir ormanlarıyla kaplı bin 350 metre yüksekliğe kurulmuş, Gölhisar ovasının batı yamacına hakim 2 bin 300 yıllık Kibyra Antik Kenti, 2006 yılında başlatılan arkeolojik kazılarla tarihe ışık tutuyor.

Arkeoloji kaynaklarında 30 bini aşkın piyade ve 2 binin üzerinde atlı askeri birliği ile Türkiye’deki antik döneme ilişkin en uzun gladyatör frizlerinin bulunduğu militarist karakteri öne çıkan Kibyra, devasa anıtsal yapıları arasında gezinenleri kendisine hayran bırakıyor.

UNESCO Dünya Mirası​

Roma ve Bizans mimari geleneği ile yapılmış 10 bin kişilik stadyumu, orkestra bölümü dünyada bir benzerinin daha olmadığı Medusa mozaiği ile kaplı odeionu (müzik evi), Geç Roma hamamı, agoraları, ana caddesi, 9 bin kişilik devasa tiyatrosu, yer altı oda mezarları ile 2016 yılında UNESCO Dünya Mirası geçici listesine giren Kibyra’nın kalıcı listede yerini alması hedefleniyor.