İçindekiler
Brezilya (Portekizce: Brasil) ya da resmî adıyla Brezilya Federal Cumhuriyeti (Portekizce: República Federativa do Brasil) Güney Amerika'da yer alan, kıtanın en büyük ve en kalabalık ülkesidir. Uzun bir Atlas Okyanusu kıyısı vardır. Komşuları, güneyden kuzeye: Uruguay, Arjantin, Paraguay, Bolivya, Peru, Kolombiya, Venezuela, Guyana, Surinam, Fransız Guyanası'dır. (Ekvador ve Şili hariç tüm Güney Amerika ülkeleriyle komşudur.)
Piratiningo şehri de 1532 yılında Sao Vicente yakınlarında yüksek bir bölgede kuruldu. Portekizlilerin İspanya hâkimiyetine girdiği 1580'den 1640 tarihine kadar Brezilya bir İspanya sömürgesi oldu. 1640'ta Portekizliler Brezilya'yı tekrar ele geçirdiler. Hükumet merkezi 1763'te Salvador'dan Rio de Janeiro'ya taşındı. Zira burası coğrafi ve stratejik bakımdan merkez olmaya daha uygundu.
1698 yılında Sao Paulo'da bol miktarda altın bulundu. Daha sonra iç kesimlere Amazon havzasına yapılan keşif gezileri sonucu altından başka madenler de bulundu. Bölgede çeşitli feodal gruplar ortaya çıktıysa da fazla yaşamayıp yeniden birlik sağlandı.
1572 yılında Brezilya'yı yönetim bakımından Salvador ve Rio de Janerio'dan ibaret olmak üzere ikiye ayıran sistem, 17. yüzyıl çeyreğine kadar devam etti. 16 ile 17. yüzyılda İspanyollar, İngilizler, Fransızlar ve Almanlar zaman zaman bu bölgeyi ele geçirmek istedilerse de muvaffak olamadılar. 1807'de Portekiz'in Napolyon Bonapart tarafından işgal edilmesi üzerine kral ailesi ve devletin bazı ileri gelenleri Brezilya'ya kaçtılar ve ertesi sene hükumet merkezini Rio de Janerio'da kurdular.
Kurtarıcı İsa heykeli, Rio de Janeiro. 7 Temmuz 2007 tarihinde Dünyanın Yeni Yedi Harikası'ndan biri olarak seçilmiştir.
Bu esnada Brezilya'nın nüfusu 2.500.000 olup bunun 400.000'i beyaz 1.300.000 siyahi ve 800.000'ini yerli halk teşkil ediyordu. Zenciler büyük şekerkamışı çiftliklerinde ve madenlerde çalıştırılmak üzere 1538 yılında Afrika'dan köle olarak getirilmişlerdi. 1819'da Napolyon'un Avrupa devletlerine yenilmesi üzerine Portekiz Kralı VI. João, oğlu Dom Pedro'yu, Brezilya Genel Valisi bırakarak Portekiz'e geri döndü.
1822'de Portekiz parlamentosu ilk koloni statüsüne geri dönmek isteyince, Brezilyalılar, Dom Pedro Jose Boni Facia de Andrada Silvan'ın liderliğinde bağımsızlık hareketlerini başlattılar ve 7 Eylül 1822'de bağımsızlıklarını ilan ettiler. Kurulan Brezilya İmparatorluğu 1824'te liberal bir anayasa kabul etti. Düzensiz savaşlardan sonra Portekizliler Brezilya'nın bağımsızlığını kabul etmek zorunda kaldılar. Brezilya İmparatorluğu 1889 yılına kadar sürmüştür.
Latin Amerika'da uzun süre krallıkla idare edilen tek ülke Brezilya idi. 1831 yılında Dom Pedro, oğlu İkinci Dom Pedro'ya tahtı terk etmek zorunda bırakıldı. İkinci Dom Pedro zamanında modern Brezilya'nın temelleri atıldı. 1888'de 800.000 köylüye hürriyet verildi. 1889'da kansız bir darbe ile krallık idaresi yıkılarak cumhuriyet idaresi kuruldu. 15 Kasım 1889'da yapılan askerî darbeyle İmparator II. Pedro iktidardan indirilip 1822'den beri monarşiyle yönetilen ülkede cumhuriyet ilan edildi ve darbenin lideri Manuel Deodoro da Fonseca ülkenin ilk cumhurbaşkanı oldu. 1914'te siyasi birliği temin eden Brezilya, bütün dünya ülkeleri tarafından tanındı.
Brezilya, 16. yüzyılın başlarından beri bir Portekiz sömürgesi durumundaydı. Napoléon'un 1807'de Portekiz'i işgal etmesinden sonra Portekiz veliaht prensi Dom João, Brezilya'ya sığınmaya karar verdi. Veliaht prens 1808'de Rio de Janeiro'ya varınca sömürgenin konumu değişti; Brezilya, fiilen Portekiz İmparatorluğu'nun merkezi durumuna geldi. Portekiz'in Brezilya üzerindeki ticaret tekelinin kaldırılması ile Britanya'nın Brezilya ile ticareti büyük önem kazandı. 1815'te yapılan yasal bir düzenleme ile Brezilya Portekiz'le eşit bir statüye kavuşturuldu. 1816'da Kraliçe I. Maria'nın ölümü üzerine veliaht prens, VI. João olarak tahta çıktı.
Fransızların geri çekilmesinden sonra Portekiz'de ortaya çıkan karışıklıklar, kralın Portekiz'e dönüşünü zorunlu kılıyordu. Kral 1821'de oğlu Dom Pedro'yu veliaht tayin ederek Portekiz'e dönmek üzere Brezilya'dan ayrıldı. Bu arada Portekiz'de, yüz yılı aşkın süredir ilk kez toplanan Cortes (Parlamento), Brezilya'nın statüsünün yeniden sömürgelik düzeyine indirilmesine karar vermiş, Dom Pedro'nun da Portekiz'e dönmesini talep etmişti. Portekizliler ile Brezilyalılar arasındaki sürtüşmelerin arttığı ve cumhuriyetçi eğilimlerin belirginleştiği bir ortamda, Dom Pedro Lizbon'a dönmeyi reddederek 7 Eylül 1822'de de imparatorluk tacını giydi. ABD, 1824'te yeni devleti tanıyan ilk ülke oldu. Britanya'nın arabuluculuk girişimleri sonucunda 1825'te de Portekiz, yeni Brezilya hükümetini tanıdı.
I. Pedro, bağımsızlıktan hemen önce topladığı kurucu meclisi dağıttıktan sonra yeni ve liberal bir anayasa hazırlattı. Yeni anayasaya göre oluşturulan meşrutiyet yönetimi sırasında, krala karşı muhalefet arttı. Brezilya'nın bugünkü Uruguay topraklarını yitirmesine yol açan Brezilya-Arjantin Savaşı'ndan sonra kral 1831'de henüz beş yaşında olan oğlu lehine tahttan çekildi.
1840'ta II. Pedro'nun resmen tahta çıkmasına değin geçen süre bir iç karışıklık ve savaş dönemiydi. İç savaşın sona ermesini sağlamak amacıyla 1834'te anayasada yapılan değişiklikle daha adem-i merkeziyetçi bir yapılanmaya gidildi, önemli yetkilerle donanmış eyalet parlamentoları oluşturuldu.
Yaklaşık yarım yüz yıl süren II. Pedro döneminde Brezilya siyasal bakımdan istikrarlı, ekonomik bakımdan ise ihracata yönelik liberal bir ekonomiyle yönetilen bir devlet görünümündeydi. Aydın bir kişiliği olan II. Pedro, anayasal çerçeveye sadık kalarak, meclislerin ve hükümetin etkin biçimde çalışmasına özen gösterdi. İmparatorluğun başlıca toplumsal ve ekonomik sorunu, ekonominin temel direği olan tarımda pamuk, kahve ve şeker üretiminin köle emeğine dayanmasıydı. Liberal bir ekonomik politika izlendiği için sanayinin gelişmediği, altın madenlerinin de önemini yitirdiği bu dönemde egemen sınıfı büyük toprak sahipleri oluşturuyordu. Köle emeğine duyduğu gereksinme, bu kesimin köleliğin kaldırılmasına uzun süre direnmesinin nedeniydi. Brezilya, bir oranda Britanya'nın baskısıyla 1831'de köle ticaretini yasakladıysa da bu ticaret 1853'e değin sürdü. Büyük toprak sahiplerinin siyasal ağırlığı nedeniyle, köleliliğin bütünüyle ortadan kaldırılması ancak 1888'de gerçekleştirildi. Bu tarihte 700 bin dolayında köle özgürlüğüne kavuştu.
II. Pedro döneminde, Brezilya'nın bölgedeki etkinliği de arttı. Brezilya, Arjantin'deki Rosas rejiminin sona ermesinde etkili olduğu gibi, Brezilya ile Arjantin ve Uruguay arasındaki ittifak, 1864-70 savaştan sonra Paraguay'da da bir rejim değişikliğinin gerçekleşmesini sağladı. Bu, aynı zamanda bölgedeki liberal rejimlerin de zaferi anlamına geliyordu.
II. Pedro döneminde Brezilya'nın ABD ve Avrupa ile ilişkileri de gelişti, ulaştırma ve enerji gibi alanlara önemli yatırımlar yapıldı, 8.000 km uzunluğunda bir demiryolu ağı kuruldu. Bu yatırımlar önemli ölçüde, şeker, kahve ve pamuk gibi ürünlerin ihracatından sağlanan gelirle yapıldı. Ama Brezilya'nın en önemli ihraç ürünü olma yolundaki kahve ticaretini elinde tutan Britanya'ya ticari bağımlılığı da gitgide arttı.
Dış ilişkilerdeki yoğunlaşma, ABD'nin federal yapısından etkilenen cumhuriyet yanlılarının 1870 sonrasında etkinliğini artırmasına katkıda bulundu. Köleliğin kaldırılmasına tepki gösteren toprak sahiplerinin ve ordunun bazı unsurlarının desteğini yitiren II. Pedro sonunda 15 Kasım 1889'da tahttan çekilmeye zorlandı. Pedro'nun Avrupa'ya sürgüne gönderilmesiyle de imparatorluk dönemi sona erdi.
Bayrak yeşil bir zemin üzerine oluşturulmuş olup, bu zemin üzerine bayrağın ortasına gelecek şekilde yatay eşkenar dörtgen konumlandırılmıştır. Ayrıca dörtgenin ortasında üzerinde yıldızlar gözüken daire görüntüsü, bu daire içerisinde de ordem e progresso (düzen ve ilerleme) yazısı bulunmaktadır.
Bayrakta bulunan yeşil renk düşünüldüğü gibi ülkede var olan sık yağmur ormanlarını değil, 1822 ile 1889 yılları arasında Brezilya İmparatoru görevini de üstlenen Portekiz Kraliyet ailesini simgelemektedir. Eşkenar dörtgene rengini veren sarı renk ise ülkenin doğal yeraltı zenginliklerinden ziyade, Habsburg Hanedanlığı'nı temsil etmektedir. Eşkenar dörtgenin ortasına konumlandırılmış mavi daire ve üzerindeki yıldızlar, Brezilya devletinin bağımsızlığının ilan edildiği 15 Kasım 1889 tarihinde saat 08:30'da Rio de Janeiro'nun atmosferden görünüşünün simgelemektedir. Herhangi biri bağımsızlık ilanının yapıldığı tarih ve saatte atmosfer dışından Brezilya üzerine baktığında oluşacak görüntüye ve takımyıldızlarına bayrağında yer veren Brezilya, yıllar içerisinde her biri bir Federal eyaleti simgeleyecek şekilde belirlenen yıldızları arttırmış, son olarak 1992 yılında güncellenerek 27 yıldıza çıkartmıştır. Bu sayı ilk başlarda 21 (1889-1960) iken, daha sonraları önce 22'ye (1960-1968) sonra da 23'e (1968-1992) yükseltilmiştir. Mavi daire üzerinde bulunan ve Portekizce olan ordem e progresso sloganı ise 19.yy da Auguste Comte'nin ortaya attığı Pozitivizm düşüncesine bağlı olan ve ülkenin kurulmasına katkıları olan kişiler tarafından bayrağa eklenmiştir.
Brezilya bayrağı ilk Brezilya İmparatorluğu döneminde bugünkü benzer bir şekilde oluşturulmuş, mavi daire yerine krallığın arması bayrağın ortasına konumlandırılmıştır. Bugünkü bayrağa benzer bir şekilde bayrağın ortasına eşkenar dörtgen konumlandırılması 1889 yılında gerçekleştirilmiş, zaman içerisinde bayrak üzerinde yapılan ufak (özellikle yıldız ekleme) değişiklikler nedeniyle görünümde farklılıklar meydana gelmiş, son olarak 1992 yılında yapılan değişiklik ile bayrak günümüzde de kullanılan halini almıştır.
Üç Erk Meydanı (Portekizce: Praça dos Três Poderes) Brezilya'nın başkenti Brasilia'da yer alan bir meydandır. Brasilia'nın ana caddesi olan Anıtsal Eksen üzerinde yer alır.
Üç Erk ismi demokraside yer alması gereken üç kuvveti yani Yasama (yani Brezilya Ulusal Kongre Binası), Yürütme (yani: Palácio do Planalto) ve Yargı (yani: Federal Yüksek Mahkeme Binası) kuvvetlerini temsil etmektedir.
Brasilia'nın önemli turistik merkezlerinden birisi olan bu meydan Oscar Niemeyer ve Lúcio Costa tarafından tasarlanmıştır.
Amblemin modern versiyonu1889 Kasım. Ondokuzuncu günde oldu ve dört gün önce ülke bir cumhuriyet oldu. Brezilya'nın kabul edilen arması, kahve ağacının dalları ve tütün yaprakları ile çerçevelenmiş merkezi bir amblemten oluşuyor. Bu bitkiler ülkenin tarımında en önemli olarak seçilmiştir. Merkezde, Güney Haç takımyıldızını gösteren mavi bir daire vardır. Yanındaki yirmi yedi yıldız, yirmi altı eyaleti ve Federal Bölgesi temsil ediyor. Mavi kurdele üzerinde devletin resmi adı - Republica Fedetativa do Brasil. Bu metin altında 15 Kasım 1889, cumhuriyetin yaratılış tarihi yazılmıştır. Daha sonra kabul edilen ve bugün hala kullanılan Brezilya'nın bu armasıydı.
Silahın bulunduğu her bir parçaBrezilya, belirli bir değere sahip ve özel bir kararname büyüklüğü ile onayladı. Merkezdeki yuvarlak kalkan mavi olmalı ve altın haçlı mavi bir sınırla çevrili, Güney Haç'ın gümüş yıldızlarını içermelidir. Kenarları boyunca - yirmi yedi gümüş yıldız. Kalkanın temeli, sarı ve yeşil olarak kenarın etrafında kırmızı bir kenarlıkla yapılmış beş köşeli bir yıldızdır. Bu görüntü, kırmızıyla dekore edilmiş merkezde mavi saplı gümüş bir kılıç üzerinde yer almaktadır. Silah, meyveleri ve bir mavi kurdele ile bağlanmış çiçekli tütün ile bir kahve ağacının bir dalından yapılmış bir çelenk üzerindedir. Çelenk, yirmi ışınları olan altın bir yıldız üzerinde bulunur. Brezilya'nın arması, ülkenin resmi isminin ve vaktinin vaktinin altın harflerle yazıldığı mavi bir kurdele ile tamamlanmaktadır.
Cumhuriyet sadece biraz daha fazla çıktıbir asır önce, bundan önce Brezilya bir imparatorluktu ve hatta daha önceydi - bir koloni. Her tarihsel aşama, devlet sembollerinin belirli varyantlarıyla ilişkilidir. Ülkenin kolonileştiği dönemde 1500'den 1816'ya kadar, Brezilya arması aşağıdaki gibi görünüyordu. Beyaz kalkan, siyah Katolik haçın taçtan sıyrıldığı yeşil bir ağacı temsil ediyordu.
Bir monarşi olarak bağımsızlık kazandıktan sonraBrezilya, çağdaşlara bilinen özelliklerin ortaya çıktığı sembolizmi satın aldı. Merkezde bir kraliyet amblemi ile yeşil bir kalkan, kahve ağacı ve tütün dalları ile çevriliydi. Ayrıca, yirmi yedi gümüş yıldız zaten mavi sınırına yerleşti. Taç taç taçlandırıldı, ancak bu şartla amblem, çizimlerde ve fotoğraflarda görülebilecek olana çok benziyordu. Brezilya'nın kolları 1831'de değiştirildi ve cumhuriyetin kendisine yeni bir biçimde var oldu. Değişiklikler esas olarak amblemi taçlandıran kraliyet tacının görünüşünü ve şeklini ilgilendiriyordu. Daha dar ve daha geniş olandan, üstte altın bir haç, altta ise yakut ve safir taşlarla, taşların kırmızı ve yeşil olmasıyla yuvarlaklaşmıştır. Bitkinin ikonik bitkilerinin dalları değişmeden kaldı.
Brezilya ekonomisi İkinci Dünya Savaşından sonra kısa bir duraklama göstermesine rağmen, sonradan büyük bir gelişme göstermiştir. Ancak enflasyon %'si bakımından dünyada en ileri ülkeler arasında olup, binli rakamlara ulaşmıştır. 1967 ve 1986 senelerinde olmak üzere iki kere para birimi değiştirilmiştir.
Tarım: Brezilya, sanayisinin gelişmesine rağmen, genel olarak tarım ülkesidir. Ekilen arazinin yarıdan fazlası gıda ürünleri olmasına rağmen yine de gıda ihtiyacının bir kısmını dışardan ithal etmektedir.
Brezilya dünyanın en büyük kahve üreticisi ve ihracatçısıdır. Ancak bu kahve Amerika kıtasındaki ülkelerin ihtiyacını ancak karşılamaktadır. Pamuk üretimi de gelişmiş olup, kahve ile birlikte döviz kaynağını teşkil etmektedir. Şekerkamışı ve kakaonun da az bir kısmını ihraç etmesine rağmen, büyük bir kısmını iç tüketim için kullanmaktadır.
Değerli kerestelik ağaçlar, pirinç, taze fasulye, pamuk, kahve, şekerkamışı, kakao ve mısır başlıca ürünleridir. Ülkenin bazı yerlerinde az miktarda portakal, muz, yerfıstığı, tütün, elyaf ve bazı sebzeler yetiştirilir.
Brezilya sığır yetiştiriciliğinde, dünyanın önde gelen ülkelerindendir. Çiftliklerde bol miktarda et için sığır yetiştirilir. Brezilya'da ziraat iki gruba ayrılır:
Ülke nüfusu 206 milyondan fazladır. Brezilya’da km’ye düşen insan sayısı 24 kişidir. Kırsaldaki nüfus 30 milyonu aşmaktadır. Bu sayı toplam nüfusun %15’ini oluşturmaktadır. Ülkede ekonomik olarak aktif nüfus 103 milyon kişi, tarımdaki aktif nüfus ise 11 milyon kişidir. Tarımdaki aktif nüfusun toplam aktif nüfus içindeki payı % 10,7’dir. Tarımdaki aktif nüfus içinde kadınların oranı ise % 25’dir. Ülkedeki tarım kooperatifleri ortaklarının büyük bir kısmının arazisi 100 ve 500 dekar civarındadır. Tabii büyük işletmelerinde önemli kısmı kooperatif ortağıdırlar.
Ülkede tarım kooperatifleri diğer kooperatif çeşitlerinde olduğu gibi Brezilya Kooperatif Örgütü (OCB) altında örgütlenmişlerdir. Biri üst örgüt olarak başkent Brasilia’da bulunan 26 eyalet, 1407 belediyelik şehirlerdeki OCB örgütü altında toplanmışlardır. Merkezde ve her eyaletteki OCB Ofislerinde her konuda hizmet veren, danışmanlık yapan sektörel koordinatörlükler vardır. Bunlardan biride tarımsal amaçlı kooperatiflere hizmet veren tarım sektörü koordinatörlükleridir. Ülke genelinde 6655 tarım kooperatif bulunmaktadır. Bu kooperatiflerin % 27’sini oluşturan 1555 tarım kooperatifi OCB’ye bağlıdır. Tarım kooperatiflerine ortak 13.230.960 kişinin %8’i yani 1 milyonu OCB kooperatiflerinin ortağıdır. Tarım kooperatiflerinde çalışan toplam 376.795 kişinin % 50’sini oluşturan 188.777 kişi OSB’ye bağlı kooperatiflerde çalışmaktadır.
Tarım kooperatiflerinin pazardaki payları buğdayda %74, Soyada % 57, Kahvede %48, Sütte % 39, Mısırda % 43, Pirinçte % 35, Fasulyede % 18’dir. İşletmelerin % 84,4’ünün büyüklüğü 100 hektardan küçüktür. Tarım kooperatifleri zaman içinde yaşanan ekonomik sorunları dikkate alarak birleşmekte, ortak sayısı değişmemekle birlikte kooperatif sayıları azalmaktadır. Böylece ülkede tarım kooperatifler ekonomik olarak güçlenme sürecine girmiştir. Bu oluşumun bir etkisi olarak üretimde ve dış ticarette önemli, adımlar atılmıştır.
Bugün tarım kooperatifleri ülkenin ihtiyaçlarını dikkate alarak ihracat yaptığı gibi ithalatta yapmaktadır. Kooperatiflerin ihracatı 4,4 milyar dolardır. Ülkede toplam tarım ürünleri ihracatının % 6’si kooperatiflerce yapılmaktadır. Kooperatiflerin ekonomik alandaki etkili çalışmaları tarımın ülke ekonomisindeki yerini önemli hale getirmektedir. Nitekim son on yılda ülke tarımında önemli bir büyüme sağlanmıştır. Milli Gelirdeki % 5,7 olan tarımın payının % 37,2’si tarım kooperatiflerine aittir.
Brezilya’da tarım kooperatifleri ortaklarına danışmanlık hizmeti vermekte, girdiler temin etmekte, kredi sağlamakta, küçük kırsal bölgelerde ekonomik koşullarına bağlı olarak tüketim maddeleri, sağlık hizmetleri sunmaktadır. Kooperatifler ortaklarına pazar bilgileri sunmakta, pazarın ihtiyaçlarına göre üretim için gerekli girdileri temin etmektedir. Ürünleri ortaklardan almak yanında işleyerek ve paketleyerek doğrudan alıcıların talepleri doğrultusunda ülkenin her yöresinde bulunan alıcılara ve de tüketicilere kendi araçları ile göndermektedir. Pazarda oluşan fiyatlara göre 15 gün içinde ödemeler yapılmaktadır.
Ayrıca kooperatifler ülkedeki okul gıda programlarına ürün vermekte, sosyal programlarda yer almaktadır. Kooperatifler kırsalda en yoksul alanlarda bile ekonomik ve sosyal hayatın en büyük gücü konumundadırlar. Neredeyse köyden çok kasaba diye adlandırabileceğimiz yerleşim yerinin tüm ekonomik ve sosyal yaşamı, okulu kilisesi ve küçük bazı sağlık hizmetleri kooperatifler üzerine kurgulanmış gibidir. Ortaklarının ürünlerini değerlendirmek yanında tesislerinde istihdam edilen yöreden insanlara iş imkânı yaratmaktadır. Sosyal faaliyetlerin en büyük destekçisidirler. Girdileri en ucuz şekilde ortaklara ulaştırdığı gibi üretim ve pazarlamada verdiği danışmanlık hizmeti ile de pazarın şartlarına ve taleplerine göre üretim yapılmasını sağlamaktadırlar. Brezilya Tarım Kooperatiflerini dış ticarette etkin konuma getiren en önemli oluşum. Kooperatifler in en çok ihracatını yaptıkları ürünlerin başında şeker, alkol, soya, et ve kahve gelmektedir. İhracatında önemli kısmını güneyde kooperatifçiliğin en gelişmiş olduğu bölgedeki Avrupalı göçmen kolonilerinin kurdukları kooperatiflerin yaptıkları görülmektedir.
Ormancılık ve balıkçılık: Brezilya'da ormanlardaki araucaria ağaçları kerestecilikte yaygın olarak kullanılmaktadır. Amazon ormanlarındaki ormanlar, yeni yeni üretime girmektedir. Balmumu, kabuklu bitkiler, zamk ağacı, pazarlanabilir orman ürünleridir. Ancak bu bitkilerin hiçbiri henüz pazarlama ortamına girmemiştir.Orman ürünleri aynı zamanda tıp sahasında da kullanılır. İpeka şurubu, kokain, afyon vb. uyuşturucular bu tip orman ürünlerinden elde edilir. Balıkçılık gün geçtikçe artmakta ve ülke ekonomisine büyük katkıda bulunmaktadır.
Sanayi: Son yıllarda Brezilya mamul sanayi ürünleri ihracatı, tarım ürünlerinden daha fazla olmuştur. Sanayide elektrik ve enerji açığını önlemek için dünyanın en büyük hidro-elektrik santralını kurmuştur. 1976'da başlanılan bu İtaipu Barajı 1980'de tamamlanmış olup senede 100 milyar kilowatt/saatten fazla elektrik enerjisi üretebilmektedir. 1977'de Almanlarla teknik işbirliği yapılarak nükleer santraller işletilmeye başlanmıştır. Demir-çelik, dokuma, kağıt, cam, tekerlek, plastik vb. imalinde fabrikalar kurularak, kendi kendine yetecek hale gelmektedir. Yıllık çelik üretimi 20 milyon tona ulaşmıştır.
Madenler: Brezilya zengin maden yataklarına sahiptir. On sekizinci yüzyıldan itibaren zengin altın, elmas madenleri bulunmuştur. Brezilya aynı zamanda dünyanın en bol demir rezervlerine sahiptir. Amapo bölgesinde bol miktarda manganez çıkarılır. Salvador yakınlarında petrol bulunmuştur. Brezilya'da çok az kömür yatakları bulunur. Dışardan ithal yolu ile açığını kapatır.
Ulaşım: Brezilya'nın ulaşım güçlüğü önemli meselelerdendir. Coğrafi yapısından dolayı modern kara yollarının kurulması gecikmiştir. Yeni yeni ulaşım gelişmekte ve modern hava limanları kurulmaktadır. Amazon nehri ve kolları üzerinde gemicilik ve taşımacılık ileri bir seviyededir.
Brezilya’da nüfusun yüzde 83’lük kısmını Hristiyanlar oluşturmaktadır. Hristiyan nüfusun içinde ise yüzde 56 oranında Katolik, yüzde 26 oranında ise Protestan vardır. Ayrıca herhangi bir dine mensup olmayan kişi sayısının nüfusun yüzde 9’una tekabül ettiği ülkede Yahudilik ve Müslümanlık da azınlık dini olarak mevcuttur.
Brezilya, dünyanın beşinci en büyük ülkesi ve Amerika'nın en büyük üçüncü ülkesi olup, toplam 55.545 km2 (21.411 sq mi) su olmak üzere toplam 8.515.767.049 km2 (3.287.956 metrekare) 'dir. Dört zaman dilimini kapsar; Amazonas eyaletinin Acre eyaleti ve batı kısmının bir kısmını UTC − 5'ten batı eyaletlerindeki UTC − 4'e, doğu eyaletlerindeki UTC − 3'e ve Atlantik adalarındaki UTC − 2'ye kadar.
Brezilya, dünyada ekvator ve Oğlak Tropik'i üzerinde çalışan tek ülkedir. Aynı zamanda tropiklerin içinde ve dışında bitişik topraklara sahip tek ülkedir. Brezilya topografyası da çeşitlidir ve tepeler, dağlar, ovalar, yaylalar ve ovalar içerir. Arazinin çoğu, 200 metre (660 ft) ile 800 metre (2.600 ft) yükseklik arasındadır. Ana yayla bölgesi, ülkenin güney yarısının çoğunu kaplar.
Büyük nehirler Amazon (dünyanın ikinci en uzun nehri ve su hacmi bakımından en büyük), Paraná ve Iguaçu (Iguazu Şelaleleri'ni de içeren) ana kolu olan Negro, São Francisco, Xingu, Madeira ve Tapajós'u içerir nehirleri.
Brezilya'nın en kuzey ve güney noktası arasındaki noktayla doğu ve batı noktaları arasındaki mesafe hemen hemen birbirine eşittir (4225 km). Genel olarak yüzey şekilleri iki geniş kategoride incelenir.
Akarsular: Büyük Amazon Nehri dünyanın en geniş ve çok su taşıyan nehridir. Peru'da And Dağlarının doğusundan çıkar ve Brezilya ovaları içinde akar. Atlas Okyanusundan Peru içlerine kadar nehir taşımacılığına elverişlidir. Denize döküldüğü yerde muhtelif kanallar ve birçok adalar meydana getirir. En büyük ada Marajo Adası olup, 26 km2dir. Amazon'un önemli kolları, Tocantins, Araguaia, Xingu ve Topajostur. Diğer önemli nehri, Parana Nehridir.
Göller: Brezilya'da iki önemli göl vardır. Bunlar Lagoa dos patos ve Lagoa'dır.
Genel olarak Brezilya'nın iklimi her tarafta aynı olduğu zannedilirse de, ülkede çeşitli iklim farklılıkları görülür. Brezilya'da görülen en yüksek sıcaklık kuzeydoğu alçak bölgelerinde kaydedilmiştir. Burada absorbe edilen yüksek miktardaki güneş ışınları, sıcaklığı 38°C'ye kadar yükseltir. Kuzeyde Amazon Havzasında elde edilen sonuçlara göre senenin çoğu nemli ve sıcak geçmektedir. Yıllık yağış ortalaması 2000 mm'dir.
Kuzeydoğu sahilleri tropikal nemli bir iklime sahip olup, kışla beraber gelen yağışlı mevsim (mayıstan ekime kadar) kuzey sahillerine soğuk hava getirir. Kuzeydoğudaki nemli bölgelerin iç kesimleri çöldür. Brezilya'nın kuzeydoğusunda Sertao denilen sürekli kurak bölgelerde kaktüs ve diğer bitkiler bulunur. Amazon bölgesi hariç yaz mevsimi yağışlı mevsimdir. Senenin geri kalan zamanında hava normal geçer. Genelde sahilden içeri gittikçe yağışlar artar. Ancak nemli yağmur getiren sert rüzgarlar, iç kısımlara gittikçe dağ engelleriyle karşılaşır. Sao Paulo'nun tam güneyinde İtapanhau bölgesinde Serra do Mar bariyeri (seti) senede 4500 mm yağmur düşmesine sebeb olur.
İklim şartlarını kontrol eden en önemli faktör, yüksekliktir. Çünkü ortalama 300 m yükseklik için yaklaşık 1,8°C sıcaklık düşer. Bu sebeple 20° güney enleminde yer alan ve 850 m yükseklikteki Belo Norizonte şehrinde yıllık sıcaklık ortalaması 20°C'dir. Güney Brezilya'daki 900 metre yükseklikteki platolarda çoğu zaman kar yağmaktadır.
Bitkiler genellikle iklim ve toprak durumuna sıkı sıkıya bağlıdır. Brezilya bitkileri üç grupta incelenir.
Ormanlar: Hemen hemen Brezilya'nın yarısı ormanlarla kaplıdır. Ormanlar dört ana grupta toplanır: Selva, mata, araucaris, caatinya. Amazon Havzasında yer alan ekvatoral sığ yağış ormanlarındaki ağaçlara "selva" denir. Dünyanın en büyük tropikal yağışlı ormanlarıdır.
Ziraat terimleri arasında çok manidar bir terim de Doğu Brezilya'nın tropikal, yapraklarının yarısını döken "mata" tabiridir. Bu ormanlar Brezilya'da iyi toprağın, humusun ve geniş çiftliklere müsait yerlerin bir sembolüdür. Bu ağaçlar kesilerek ziraat için organik bakımdan zengin topraklar elde edilmektedir.
Brezilya'nın güney yüksek dağlarındaki ormanlarda bulunan "araucaria" ağacı, Brezilya'da inşaat kerestesi olarak çok kullanılır. Bilhassa hızla gelişen şehirlerde dökülen betonlara şekil vermek için, yapı malzemesi olarak kullanılmaktadır. Ancak çok fazla kesim yapıldığı için tükenme tehlikesiyle karşı karşıyadır. Caatinga denilen dikimli orman, ülkenin kuzeydoğu bölgesinde bulunur. Burada Lokustlar ve çöl bitkileri bulunur.
Savanlar: Genel olarak otluklar bakımından Brezilya'nın merkez kısmının büyük bir bölümünü kaplar. Brezilya'nın yeni başşehri Brasilia bu savan bölgesinde kurulmuştur. Kuzey Amerika'daki çayırlar kadar bir münbit arazi değildir.
Otlaklar: Campos denilen otlakların başlıcaları Brezilya'nın güneyinde ve bazı iyi sulanan merkez platolarda yer alır. Amazon bölgesinde de otlak araziler bulunur.
Hayvanlar: Brezilya'da hayvanlar, bilhasa balıklar, kuşlar ve böcekler yönüyle çok farklılıklar gösterir. Asya, Afrika hatta Kuzey Amerika ile mukayese edilirse Brezilya'da bazı büyük memeliler bulunmamaktadır. Kuzeydeki ormanlar hayvanlar bakımından, bilhasa maymun ve kuşlar bakımından zengindir. Balık gibi bazı hayvanlardan ticari olarak istifade edilir. Böcekler tarım için ciddi tehlike arz etmektedir. 200 çeşitten fazla zehirli yılan mevcuttur. Ancak yılanlar nadir olarak meskun yerlerde görünmektedir. Birçok vahşi hayvanlar avlanmak sebebiyle ortadan kaybolmuşlardır.
Kuzey ve kuzeydoğu kesimleri ise, kırsal bölgeler olup, daha ziyade aristokratlaşmıştır. Bu sebepten dolayı tarihçiler Brezilya'dan bahsederlerken, kuzey ve kuzeydoğudaki an'anevi ziraatle meşgul olan aristokrat sınıfla, güney kesimindeki sanayileşmiş demokrat sosyal sınıfı birbirinden ayırırlar.
Brezilya'da nüfus artışı çok fazladır. Yirminci asrın sonlarında dünyanın en kalabalık ülkelerinden birisi olacağı tahmin edilmektedir: Brezilya nüfusu 4 etnik gruptan meydana gelmektedir: Yerli Kızılderililer, KoloniciPortekizliler, Afrika zencileri ve 1850'den beri Avrupa ve diğer memleketlerden gelen göçmenlerdir. Nüfus sayımı kayıtlarına göre nüfusun % 62'si beyazlar, % 11'i zenciler, % 27'si kahverengi derililerden meydana gelir.
Ancak farklı ırklar arasında evlenmeler sebebiyle melez halk artmaktadır. Brezilya'ya dışardan oldukça fazla göç yapılmıştır. Halen Brezilya'da 300.000 insan, Portekiz doğumlu olarak yaşamaktadır. 1875 ile 1960 yılları arasında Brezilya'ya 5 milyon Avrupalı göç etmiştir.
Halkın % 90'ı Roma Katolik mezhebine mensuptur. % 5 civarında Protestan bulunur. Brezilya'da diğer bir dini grup, Ruhçular (Spiritualistler)dır. Bunların 2 binden fazla toplantı yerleri vardır. Ailede baba hakimdir. Ancak son zamanlarda bu hakimiyet zayıflamıştır. Resmi dili Portekizcedir.
Brezilyalılar yazın ve havanın normal olduğu kış günlerinde sokağa dökülürler. Evlerini açık, ancak gölgeli yerlere bina ederler. Müzik ve samba halkın çok fazla rağbet ettiği oyunlardır. Sporun her çeşidi yapılmaktadır. Bilhassa futbolda dünyada söz sahibidir. 1958, 1962 ve 1970 yıllarında Dünya Kupasını kazanmıştır.
Nüfusun bir kısmı sahildeki yerleşim merkezlerinde toplanmıştır. En önemlileri Sao Paulo ülkenin eski başşehridir. Yeni kurulan başkent Brasilia, Salvodor, Parto Alegre diğer önemli şehirlerdendir.
İdare: Brezilya 22 eyaletten meydana gelen federal bir cumhuriyettir. Başkanlık sistemi ile yönetilir. Parlamento, Senato ve Millet Meclisinden meydana gelir. Her eyaletten 3 senatör 8 yıllığına, millet vekilleri 4 yıllığına seçilirler. Eyaletlerde ayrıca halk tarafından seçilen bir vali ve bağımsız yargı organları bulunur. Okur-yazar 18 yaşını doldurmuş her Brezilyalının oy kullanması mecburidir. Erler oy kullanamaz. 67 yaşından büyük olanlar için de oy kullanmak mecburi değildir. Vergiler eyaletler tarafından toplanır.
Brezilya halkı 500 yıllık geçmişinde tüm ırkların karışması nedeniyle dünyanın başka hiçbir ülkesinde rastlanmayan bir çeşitlilik ve renkliliğe sahiptir. Portekizli, Fransız ve Hollandalı kolonicilerin gelmesiyle başlayan ırk ve kültür çeşitliliği, önce Afrika’dan getirilen köleler sonra 20. yüzyılda gelen Alman, İtalyan, Polonyalı, Japon ve Arap göçmenlerin de bu çeşitliliğe yeni öğeler katmasıyla bugünkü haline gelmiştir. Bu ilginç çeşitlilik, kolonileştirilmiş diğer ülkelerde olanın tersine Avrupa kökenli olmayanlara karşı ırkçılığın çok daha az olması nedeniyle yalnız ten rengi düzeyinde kalmayıp günlük adetler, yemekler, müzik, danslar, el sanatları ve hatta çeşitli dinler gibi nice kültürel değerlerin hem korunmasını hem de birbirleriyle iç içe girmesini sağlamıştır.
Günümüzde hafif çekik gözlü esmer bir kişinin kumsalda bira içip içli köfte yerken samba yapması olağan bir görüntüdür. Tabii böylesine hoşgörülü, rahat ve her türlü önyargıdan uzak bir halkın keyifli ve eğlenceyi sever olmaması mümkün değildir. Bu sebeple ülkenin festivalleri coşkulu geçer ya da fanı oldukları futbol olgusu ve takımları dünyaca tanınmaktadır. Buna bir de tropik iklimin getirdiği rahatlık da katılınca Brezilya’yı ziyaret eden kişilerin niçin her zaman hoşnut kaldıkları anlaşılabilir.
Göçlerle birlikte Brezilya’ya gelen her etnik grup beslenme alışkanlıklarını ve mutfaklarını da ülkeye taşıdıktan sonra, bulundukları ülkenin topraklarında yetişen yiyecekleri de kendi mutfaklarına uygulamışlar. Örneğin Portekizliler zeytinyağı, morina balığı ve sarımsağı; Afrikalılar ise baharatlarını beraberlerinde getirmişler. Aslında ulusal bir Brezilya Mutfağı’ndan bahsetmek zordur. Her bölgede çeşitli ülkelerin mutfak geleneklerinin birbirine karışmasından değişik yemekler ortaya çıkmış. Bu nedenle yöresel mutfaklardan bahsetmek daha doğru olur. Ancak yine de bu büyük ülkenin genelinde tanınan ve her Brezilyalı ailede haftada en az bir kez pişen yemekler de var. Bunlardan biri fasulye anlamına gelen “feijoada”. Salçalı domuz, sığır eti ve barbunya fasulyesi ile pişirilimektedir. Yemeğin yanında garnitür olarak pirinç, lahana gibi yiyecekler yenmektedir. Üzerine fasulye, limon, biber, manyoka unu ve portakal dilimlerinden hazırlanmış bir sos dökülür. Cumartesi günü tüm lokantalarda öğle yemeği olarak bu yemek çıkarılmaktadır. Genelde hafta boyunca, pirinç, fasulye, kurutulmuş et ve manyokayla beslenen Brezilyalılar, cumartesi günleri sindirimi oldukça güç olan feijoada yemeyi adet haline getirmişlerdir.
Portekiz Mutfağı’nda balık ve diğer deniz ürünleri ne kadar önemli yer tutarlarsa tutsunlar, Brezilyalılar mutfaklarında sadece yengeç, istakoz ve karidesi kullanarak binlerce çeşit yemek pişiriyorlar. Diğer deniz ürünlerine ise pek rağbet etmemektedirler. Sadece kıyı bölgelerinde kızarmış balık, kalamar ve ahtapot yaygın olarak tüketilmektedir.
Kuzeydoğu bölgesinin Afrika – Portekiz karışımı mutfağı, yöresel mutfaklar arasında en zengin olanıdır. Şekerkamışı tarımı için ülkeye getirilen ilk göçmenlerden kalan bu mutfakta, çeşit çeşit soslar, baharat, palmiye yağı ve hindistancevizi kullanımı yaygındır. Kuzeyde, Para ve Maranhao bölgelerinde gerçek kızılderili mutfağı ortaya çıkmaktadır. İlk tadışta lezzetsiz ve kokusuzmuş gibi gelen bu yemekler, başka hiçbir yerde yiyemeyeceğiniz yöre kaplumbağaları, iguanaları, yılanları, balıkları, yosunları, bitkileri ve ülkenin her yanında tüketilen manyokayı tatma olanağı sağlamaktadır. Madenlerin bulunduğu orta kesim, av, hayvancılık, fasulye, pirinç, ve mısır üretim bölgesidir. Burada hemen hemen her gün aynı şeyler yeniyor; fasulye, manyoka unu, pirinç ve güneşte kurutulmuş ettir.
Ülkenin yerel içkisi Cachaça, şekerkamışından çıkartılan alkolün damıtılmasıyla yapılmaktadır. Bu içki sek olarak içilmesinin yanı sıra ananas, hindistan cevizi, maracujá gibi çeşitli meyvelerin sularıyla ve buz ile karıştırılarak “Batida” denen çok lezzetli, ancak lezzetli olduğu kadar da sert içkiler şeklinde de içilir. Batidaların en tanınmışı ve Brezilya’yı ziyaret edenlerin en sevdiği içki Cachaça ve limon ile yapılan Caipirinha’dır.
Brezilya’daki en önemli eğlence etkinliği tartışmasız Rio Karnavalı’dır. Brezilya'nın Rio de Janeiro şehrinde düzenlenen karnaval, dünyanın en ünlü festivali ve en büyük karnavalıdır. Hıristiyanlık inancındaki Büyük Perhiz'den (Lent) önce düzenlenmektedir. Rio Karnavalı, genellikle şubat ayına rastlayan, 4 gün boyunca süren bir sınırsız eğlence etkinliğidir. Karnaval boyunca dünyanın dört bir yanından eğlenmeye meraklı binlerce kişi Rio'ya akın eder. Öyle ki ortalama 3-5 bin arası yarışmacının katıldığı yarışmayı canlı izlemek için sadece Karnaval alanına 150 bin kişi gelir. Paskalya tarihi her yıl değiştiğinden karnaval tarihi de değişir; festival, her yıl Paskalya'dan yedi hafta önce düzenlenir. Geleneksel olarak cumartesi, pazar, pazartesi ve salı günleri gerçekleşir. Bu dört günün iki günü 14 samba okulunun yarışmasıyla geçer ve festival alanı rengârenk görüntülere sahne olur.
Brezilya’daki bir diğer önemli kültürel etkinlik de Sao Paolo Moda Haftasıdır. Ayrıca Brezilya’da 3 adet film festivali düzenlenir. Anima Mundi: Anima Mundi ve Brezilya Uluslararası Animasyon Festivali, her yıl temmuz ayında Brezilya'nın Rio de Janerio ve Sao Paulo kentlerinde gerçekleşmektedir. Festival do Rio Brezilya'nın Rio de Janeiro kentinde her yıl ekim ayında düzenlenen uluslararası film festivalidir. São Paulo Uluslararası Film Festivali São Paulo Uluslararası Film Festivali, São Paulo’da 1976'dan bu yana her yıl düzenlenen film festivalidir.
Diğer önemli etkinlikler, Gramado Sinema Festivali, Bahian Karnavalı, Brezilya Bira Festivali, Karma Yarış Günü ve Modern Sanat Haftası’dır.
Telefon: Santral: 00 55 61 3242 18 50- 00 55 61 3244 48 40 00 55 61 3443 81 20
Faks: 00 55 61 3242 14 48
[email protected]
T.C. Dışişleri Bakanlığı Brazilya Büyükelçiliği
Görev Bölgesi: Bütün Brezilya, Surinam
SAO PAULO BAŞKONSOLOSLUĞU
Adres: Consulado General Da Republica Da Turqia Em Sao Paulo Praça California, 37 Jardim America, SP-Sao Paulo Cep 01436-070 Brasil/Brazil
Telefon: (55) (11) 3062.5564 - (55) (11) 3062.8210 - (55) (11) 3063.0731
[email protected]
T.C. Dışişleri Bakanlığı Türkiye Cumhuriyeti Sao Paulo Başkonsolosluğu
Tarihçe
21 Nisan 1500 tarihinde Portekizli bir gemici olan Pedro Alveras Cabral, Hindistan'a gittiği düşüncesiyle Güney Amerika'ya ayak bastı ve ülkeyi Portekiz kralı adına zaptettiğini ilan etti. 1530 yıllarında Martin Alfonso de Sousa liderliğindeki bir keşif gezisi esnasında, stratejik noktalar olan yerlere, Rio de Janerio ile bir yıl sonra da bugünkü Santos şehrinin banliyosü olan Sao Vicente şehirlerini kurdular.Piratiningo şehri de 1532 yılında Sao Vicente yakınlarında yüksek bir bölgede kuruldu. Portekizlilerin İspanya hâkimiyetine girdiği 1580'den 1640 tarihine kadar Brezilya bir İspanya sömürgesi oldu. 1640'ta Portekizliler Brezilya'yı tekrar ele geçirdiler. Hükumet merkezi 1763'te Salvador'dan Rio de Janeiro'ya taşındı. Zira burası coğrafi ve stratejik bakımdan merkez olmaya daha uygundu.
1698 yılında Sao Paulo'da bol miktarda altın bulundu. Daha sonra iç kesimlere Amazon havzasına yapılan keşif gezileri sonucu altından başka madenler de bulundu. Bölgede çeşitli feodal gruplar ortaya çıktıysa da fazla yaşamayıp yeniden birlik sağlandı.
1572 yılında Brezilya'yı yönetim bakımından Salvador ve Rio de Janerio'dan ibaret olmak üzere ikiye ayıran sistem, 17. yüzyıl çeyreğine kadar devam etti. 16 ile 17. yüzyılda İspanyollar, İngilizler, Fransızlar ve Almanlar zaman zaman bu bölgeyi ele geçirmek istedilerse de muvaffak olamadılar. 1807'de Portekiz'in Napolyon Bonapart tarafından işgal edilmesi üzerine kral ailesi ve devletin bazı ileri gelenleri Brezilya'ya kaçtılar ve ertesi sene hükumet merkezini Rio de Janerio'da kurdular.
Kurtarıcı İsa heykeli, Rio de Janeiro. 7 Temmuz 2007 tarihinde Dünyanın Yeni Yedi Harikası'ndan biri olarak seçilmiştir.Bu esnada Brezilya'nın nüfusu 2.500.000 olup bunun 400.000'i beyaz 1.300.000 siyahi ve 800.000'ini yerli halk teşkil ediyordu. Zenciler büyük şekerkamışı çiftliklerinde ve madenlerde çalıştırılmak üzere 1538 yılında Afrika'dan köle olarak getirilmişlerdi. 1819'da Napolyon'un Avrupa devletlerine yenilmesi üzerine Portekiz Kralı VI. João, oğlu Dom Pedro'yu, Brezilya Genel Valisi bırakarak Portekiz'e geri döndü.
1822'de Portekiz parlamentosu ilk koloni statüsüne geri dönmek isteyince, Brezilyalılar, Dom Pedro Jose Boni Facia de Andrada Silvan'ın liderliğinde bağımsızlık hareketlerini başlattılar ve 7 Eylül 1822'de bağımsızlıklarını ilan ettiler. Kurulan Brezilya İmparatorluğu 1824'te liberal bir anayasa kabul etti. Düzensiz savaşlardan sonra Portekizliler Brezilya'nın bağımsızlığını kabul etmek zorunda kaldılar. Brezilya İmparatorluğu 1889 yılına kadar sürmüştür.
Latin Amerika'da uzun süre krallıkla idare edilen tek ülke Brezilya idi. 1831 yılında Dom Pedro, oğlu İkinci Dom Pedro'ya tahtı terk etmek zorunda bırakıldı. İkinci Dom Pedro zamanında modern Brezilya'nın temelleri atıldı. 1888'de 800.000 köylüye hürriyet verildi. 1889'da kansız bir darbe ile krallık idaresi yıkılarak cumhuriyet idaresi kuruldu. 15 Kasım 1889'da yapılan askerî darbeyle İmparator II. Pedro iktidardan indirilip 1822'den beri monarşiyle yönetilen ülkede cumhuriyet ilan edildi ve darbenin lideri Manuel Deodoro da Fonseca ülkenin ilk cumhurbaşkanı oldu. 1914'te siyasi birliği temin eden Brezilya, bütün dünya ülkeleri tarafından tanındı.
Brezilya İmparatorluğu
TarihiBrezilya, 16. yüzyılın başlarından beri bir Portekiz sömürgesi durumundaydı. Napoléon'un 1807'de Portekiz'i işgal etmesinden sonra Portekiz veliaht prensi Dom João, Brezilya'ya sığınmaya karar verdi. Veliaht prens 1808'de Rio de Janeiro'ya varınca sömürgenin konumu değişti; Brezilya, fiilen Portekiz İmparatorluğu'nun merkezi durumuna geldi. Portekiz'in Brezilya üzerindeki ticaret tekelinin kaldırılması ile Britanya'nın Brezilya ile ticareti büyük önem kazandı. 1815'te yapılan yasal bir düzenleme ile Brezilya Portekiz'le eşit bir statüye kavuşturuldu. 1816'da Kraliçe I. Maria'nın ölümü üzerine veliaht prens, VI. João olarak tahta çıktı.
Fransızların geri çekilmesinden sonra Portekiz'de ortaya çıkan karışıklıklar, kralın Portekiz'e dönüşünü zorunlu kılıyordu. Kral 1821'de oğlu Dom Pedro'yu veliaht tayin ederek Portekiz'e dönmek üzere Brezilya'dan ayrıldı. Bu arada Portekiz'de, yüz yılı aşkın süredir ilk kez toplanan Cortes (Parlamento), Brezilya'nın statüsünün yeniden sömürgelik düzeyine indirilmesine karar vermiş, Dom Pedro'nun da Portekiz'e dönmesini talep etmişti. Portekizliler ile Brezilyalılar arasındaki sürtüşmelerin arttığı ve cumhuriyetçi eğilimlerin belirginleştiği bir ortamda, Dom Pedro Lizbon'a dönmeyi reddederek 7 Eylül 1822'de de imparatorluk tacını giydi. ABD, 1824'te yeni devleti tanıyan ilk ülke oldu. Britanya'nın arabuluculuk girişimleri sonucunda 1825'te de Portekiz, yeni Brezilya hükümetini tanıdı.
I. Pedro, bağımsızlıktan hemen önce topladığı kurucu meclisi dağıttıktan sonra yeni ve liberal bir anayasa hazırlattı. Yeni anayasaya göre oluşturulan meşrutiyet yönetimi sırasında, krala karşı muhalefet arttı. Brezilya'nın bugünkü Uruguay topraklarını yitirmesine yol açan Brezilya-Arjantin Savaşı'ndan sonra kral 1831'de henüz beş yaşında olan oğlu lehine tahttan çekildi.
1840'ta II. Pedro'nun resmen tahta çıkmasına değin geçen süre bir iç karışıklık ve savaş dönemiydi. İç savaşın sona ermesini sağlamak amacıyla 1834'te anayasada yapılan değişiklikle daha adem-i merkeziyetçi bir yapılanmaya gidildi, önemli yetkilerle donanmış eyalet parlamentoları oluşturuldu.
Yaklaşık yarım yüz yıl süren II. Pedro döneminde Brezilya siyasal bakımdan istikrarlı, ekonomik bakımdan ise ihracata yönelik liberal bir ekonomiyle yönetilen bir devlet görünümündeydi. Aydın bir kişiliği olan II. Pedro, anayasal çerçeveye sadık kalarak, meclislerin ve hükümetin etkin biçimde çalışmasına özen gösterdi. İmparatorluğun başlıca toplumsal ve ekonomik sorunu, ekonominin temel direği olan tarımda pamuk, kahve ve şeker üretiminin köle emeğine dayanmasıydı. Liberal bir ekonomik politika izlendiği için sanayinin gelişmediği, altın madenlerinin de önemini yitirdiği bu dönemde egemen sınıfı büyük toprak sahipleri oluşturuyordu. Köle emeğine duyduğu gereksinme, bu kesimin köleliğin kaldırılmasına uzun süre direnmesinin nedeniydi. Brezilya, bir oranda Britanya'nın baskısıyla 1831'de köle ticaretini yasakladıysa da bu ticaret 1853'e değin sürdü. Büyük toprak sahiplerinin siyasal ağırlığı nedeniyle, köleliliğin bütünüyle ortadan kaldırılması ancak 1888'de gerçekleştirildi. Bu tarihte 700 bin dolayında köle özgürlüğüne kavuştu.
II. Pedro döneminde, Brezilya'nın bölgedeki etkinliği de arttı. Brezilya, Arjantin'deki Rosas rejiminin sona ermesinde etkili olduğu gibi, Brezilya ile Arjantin ve Uruguay arasındaki ittifak, 1864-70 savaştan sonra Paraguay'da da bir rejim değişikliğinin gerçekleşmesini sağladı. Bu, aynı zamanda bölgedeki liberal rejimlerin de zaferi anlamına geliyordu.
II. Pedro döneminde Brezilya'nın ABD ve Avrupa ile ilişkileri de gelişti, ulaştırma ve enerji gibi alanlara önemli yatırımlar yapıldı, 8.000 km uzunluğunda bir demiryolu ağı kuruldu. Bu yatırımlar önemli ölçüde, şeker, kahve ve pamuk gibi ürünlerin ihracatından sağlanan gelirle yapıldı. Ama Brezilya'nın en önemli ihraç ürünü olma yolundaki kahve ticaretini elinde tutan Britanya'ya ticari bağımlılığı da gitgide arttı.
Dış ilişkilerdeki yoğunlaşma, ABD'nin federal yapısından etkilenen cumhuriyet yanlılarının 1870 sonrasında etkinliğini artırmasına katkıda bulundu. Köleliğin kaldırılmasına tepki gösteren toprak sahiplerinin ve ordunun bazı unsurlarının desteğini yitiren II. Pedro sonunda 15 Kasım 1889'da tahttan çekilmeye zorlandı. Pedro'nun Avrupa'ya sürgüne gönderilmesiyle de imparatorluk dönemi sona erdi.
Bayrak
Brezilya bayrağı günümüzde kullanılan hali ile 11 Mayıs 1992 tarihinde göndere çekilerek kullanılmaya başlanmıştır.Bayrak yeşil bir zemin üzerine oluşturulmuş olup, bu zemin üzerine bayrağın ortasına gelecek şekilde yatay eşkenar dörtgen konumlandırılmıştır. Ayrıca dörtgenin ortasında üzerinde yıldızlar gözüken daire görüntüsü, bu daire içerisinde de ordem e progresso (düzen ve ilerleme) yazısı bulunmaktadır.
Bayrakta bulunan yeşil renk düşünüldüğü gibi ülkede var olan sık yağmur ormanlarını değil, 1822 ile 1889 yılları arasında Brezilya İmparatoru görevini de üstlenen Portekiz Kraliyet ailesini simgelemektedir. Eşkenar dörtgene rengini veren sarı renk ise ülkenin doğal yeraltı zenginliklerinden ziyade, Habsburg Hanedanlığı'nı temsil etmektedir. Eşkenar dörtgenin ortasına konumlandırılmış mavi daire ve üzerindeki yıldızlar, Brezilya devletinin bağımsızlığının ilan edildiği 15 Kasım 1889 tarihinde saat 08:30'da Rio de Janeiro'nun atmosferden görünüşünün simgelemektedir. Herhangi biri bağımsızlık ilanının yapıldığı tarih ve saatte atmosfer dışından Brezilya üzerine baktığında oluşacak görüntüye ve takımyıldızlarına bayrağında yer veren Brezilya, yıllar içerisinde her biri bir Federal eyaleti simgeleyecek şekilde belirlenen yıldızları arttırmış, son olarak 1992 yılında güncellenerek 27 yıldıza çıkartmıştır. Bu sayı ilk başlarda 21 (1889-1960) iken, daha sonraları önce 22'ye (1960-1968) sonra da 23'e (1968-1992) yükseltilmiştir. Mavi daire üzerinde bulunan ve Portekizce olan ordem e progresso sloganı ise 19.yy da Auguste Comte'nin ortaya attığı Pozitivizm düşüncesine bağlı olan ve ülkenin kurulmasına katkıları olan kişiler tarafından bayrağa eklenmiştir.
Brezilya bayrağı ilk Brezilya İmparatorluğu döneminde bugünkü benzer bir şekilde oluşturulmuş, mavi daire yerine krallığın arması bayrağın ortasına konumlandırılmıştır. Bugünkü bayrağa benzer bir şekilde bayrağın ortasına eşkenar dörtgen konumlandırılması 1889 yılında gerçekleştirilmiş, zaman içerisinde bayrak üzerinde yapılan ufak (özellikle yıldız ekleme) değişiklikler nedeniyle görünümde farklılıklar meydana gelmiş, son olarak 1992 yılında yapılan değişiklik ile bayrak günümüzde de kullanılan halini almıştır.
| Brezilya Krallığı bayrağı (18 Eylül-1 Aralık 1822) | Brezilya İmparatorluğu bayrağı (1 Aralık 1822- yaklaşık 1870) | Brezilya İmparatorluğu bayrağı (Armada ilave yıldız) (yaklaşık 1870-15 Kasım 1889) | Brezilya Birleşik Devletler bayrağı (15-19 Kasım 1889) |
| Brezilya Birleşik Devletler bayrağı (19 Kasım 1889-14 Nisan 1960) | Brezilya Birleşik Devletler (14 Nisan 1960-28 Mayıs 1968 | Federal Brezilya Cumhuriyeti (28 Mayıs 1968-11 Mayıs 1992) | Üç Erk Meydanı'nda dalgalanan Brezilya bayrakları |
Üç Erk ismi demokraside yer alması gereken üç kuvveti yani Yasama (yani Brezilya Ulusal Kongre Binası), Yürütme (yani: Palácio do Planalto) ve Yargı (yani: Federal Yüksek Mahkeme Binası) kuvvetlerini temsil etmektedir.
Brasilia'nın önemli turistik merkezlerinden birisi olan bu meydan Oscar Niemeyer ve Lúcio Costa tarafından tasarlanmıştır.
Arma
Amblemin modern versiyonu1889 Kasım. Ondokuzuncu günde oldu ve dört gün önce ülke bir cumhuriyet oldu. Brezilya'nın kabul edilen arması, kahve ağacının dalları ve tütün yaprakları ile çerçevelenmiş merkezi bir amblemten oluşuyor. Bu bitkiler ülkenin tarımında en önemli olarak seçilmiştir. Merkezde, Güney Haç takımyıldızını gösteren mavi bir daire vardır. Yanındaki yirmi yedi yıldız, yirmi altı eyaleti ve Federal Bölgesi temsil ediyor. Mavi kurdele üzerinde devletin resmi adı - Republica Fedetativa do Brasil. Bu metin altında 15 Kasım 1889, cumhuriyetin yaratılış tarihi yazılmıştır. Daha sonra kabul edilen ve bugün hala kullanılan Brezilya'nın bu armasıydı.Silahın bulunduğu her bir parçaBrezilya, belirli bir değere sahip ve özel bir kararname büyüklüğü ile onayladı. Merkezdeki yuvarlak kalkan mavi olmalı ve altın haçlı mavi bir sınırla çevrili, Güney Haç'ın gümüş yıldızlarını içermelidir. Kenarları boyunca - yirmi yedi gümüş yıldız. Kalkanın temeli, sarı ve yeşil olarak kenarın etrafında kırmızı bir kenarlıkla yapılmış beş köşeli bir yıldızdır. Bu görüntü, kırmızıyla dekore edilmiş merkezde mavi saplı gümüş bir kılıç üzerinde yer almaktadır. Silah, meyveleri ve bir mavi kurdele ile bağlanmış çiçekli tütün ile bir kahve ağacının bir dalından yapılmış bir çelenk üzerindedir. Çelenk, yirmi ışınları olan altın bir yıldız üzerinde bulunur. Brezilya'nın arması, ülkenin resmi isminin ve vaktinin vaktinin altın harflerle yazıldığı mavi bir kurdele ile tamamlanmaktadır.
Cumhuriyet sadece biraz daha fazla çıktıbir asır önce, bundan önce Brezilya bir imparatorluktu ve hatta daha önceydi - bir koloni. Her tarihsel aşama, devlet sembollerinin belirli varyantlarıyla ilişkilidir. Ülkenin kolonileştiği dönemde 1500'den 1816'ya kadar, Brezilya arması aşağıdaki gibi görünüyordu. Beyaz kalkan, siyah Katolik haçın taçtan sıyrıldığı yeşil bir ağacı temsil ediyordu.
Bir monarşi olarak bağımsızlık kazandıktan sonraBrezilya, çağdaşlara bilinen özelliklerin ortaya çıktığı sembolizmi satın aldı. Merkezde bir kraliyet amblemi ile yeşil bir kalkan, kahve ağacı ve tütün dalları ile çevriliydi. Ayrıca, yirmi yedi gümüş yıldız zaten mavi sınırına yerleşti. Taç taç taçlandırıldı, ancak bu şartla amblem, çizimlerde ve fotoğraflarda görülebilecek olana çok benziyordu. Brezilya'nın kolları 1831'de değiştirildi ve cumhuriyetin kendisine yeni bir biçimde var oldu. Değişiklikler esas olarak amblemi taçlandıran kraliyet tacının görünüşünü ve şeklini ilgilendiriyordu. Daha dar ve daha geniş olandan, üstte altın bir haç, altta ise yakut ve safir taşlarla, taşların kırmızı ve yeşil olmasıyla yuvarlaklaşmıştır. Bitkinin ikonik bitkilerinin dalları değişmeden kaldı.
Ekonomi
Brezilya ekonomisi İkinci Dünya Savaşından sonra kısa bir duraklama göstermesine rağmen, sonradan büyük bir gelişme göstermiştir. Ancak enflasyon %'si bakımından dünyada en ileri ülkeler arasında olup, binli rakamlara ulaşmıştır. 1967 ve 1986 senelerinde olmak üzere iki kere para birimi değiştirilmiştir.Tarım: Brezilya, sanayisinin gelişmesine rağmen, genel olarak tarım ülkesidir. Ekilen arazinin yarıdan fazlası gıda ürünleri olmasına rağmen yine de gıda ihtiyacının bir kısmını dışardan ithal etmektedir.
Brezilya dünyanın en büyük kahve üreticisi ve ihracatçısıdır. Ancak bu kahve Amerika kıtasındaki ülkelerin ihtiyacını ancak karşılamaktadır. Pamuk üretimi de gelişmiş olup, kahve ile birlikte döviz kaynağını teşkil etmektedir. Şekerkamışı ve kakaonun da az bir kısmını ihraç etmesine rağmen, büyük bir kısmını iç tüketim için kullanmaktadır.
Değerli kerestelik ağaçlar, pirinç, taze fasulye, pamuk, kahve, şekerkamışı, kakao ve mısır başlıca ürünleridir. Ülkenin bazı yerlerinde az miktarda portakal, muz, yerfıstığı, tütün, elyaf ve bazı sebzeler yetiştirilir.
Brezilya sığır yetiştiriciliğinde, dünyanın önde gelen ülkelerindendir. Çiftliklerde bol miktarda et için sığır yetiştirilir. Brezilya'da ziraat iki gruba ayrılır:
- Rio de Janerio'nun kuzey kısımlarında iptidai usullerle yapılan ziraat;
- Ülkenin güneyinde daha çok modern aletlerle yapılan ziraattır.
Ülke nüfusu 206 milyondan fazladır. Brezilya’da km’ye düşen insan sayısı 24 kişidir. Kırsaldaki nüfus 30 milyonu aşmaktadır. Bu sayı toplam nüfusun %15’ini oluşturmaktadır. Ülkede ekonomik olarak aktif nüfus 103 milyon kişi, tarımdaki aktif nüfus ise 11 milyon kişidir. Tarımdaki aktif nüfusun toplam aktif nüfus içindeki payı % 10,7’dir. Tarımdaki aktif nüfus içinde kadınların oranı ise % 25’dir. Ülkedeki tarım kooperatifleri ortaklarının büyük bir kısmının arazisi 100 ve 500 dekar civarındadır. Tabii büyük işletmelerinde önemli kısmı kooperatif ortağıdırlar.Ülkede tarım kooperatifleri diğer kooperatif çeşitlerinde olduğu gibi Brezilya Kooperatif Örgütü (OCB) altında örgütlenmişlerdir. Biri üst örgüt olarak başkent Brasilia’da bulunan 26 eyalet, 1407 belediyelik şehirlerdeki OCB örgütü altında toplanmışlardır. Merkezde ve her eyaletteki OCB Ofislerinde her konuda hizmet veren, danışmanlık yapan sektörel koordinatörlükler vardır. Bunlardan biride tarımsal amaçlı kooperatiflere hizmet veren tarım sektörü koordinatörlükleridir. Ülke genelinde 6655 tarım kooperatif bulunmaktadır. Bu kooperatiflerin % 27’sini oluşturan 1555 tarım kooperatifi OCB’ye bağlıdır. Tarım kooperatiflerine ortak 13.230.960 kişinin %8’i yani 1 milyonu OCB kooperatiflerinin ortağıdır. Tarım kooperatiflerinde çalışan toplam 376.795 kişinin % 50’sini oluşturan 188.777 kişi OSB’ye bağlı kooperatiflerde çalışmaktadır.
Tarım kooperatiflerinin pazardaki payları buğdayda %74, Soyada % 57, Kahvede %48, Sütte % 39, Mısırda % 43, Pirinçte % 35, Fasulyede % 18’dir. İşletmelerin % 84,4’ünün büyüklüğü 100 hektardan küçüktür. Tarım kooperatifleri zaman içinde yaşanan ekonomik sorunları dikkate alarak birleşmekte, ortak sayısı değişmemekle birlikte kooperatif sayıları azalmaktadır. Böylece ülkede tarım kooperatifler ekonomik olarak güçlenme sürecine girmiştir. Bu oluşumun bir etkisi olarak üretimde ve dış ticarette önemli, adımlar atılmıştır.
Bugün tarım kooperatifleri ülkenin ihtiyaçlarını dikkate alarak ihracat yaptığı gibi ithalatta yapmaktadır. Kooperatiflerin ihracatı 4,4 milyar dolardır. Ülkede toplam tarım ürünleri ihracatının % 6’si kooperatiflerce yapılmaktadır. Kooperatiflerin ekonomik alandaki etkili çalışmaları tarımın ülke ekonomisindeki yerini önemli hale getirmektedir. Nitekim son on yılda ülke tarımında önemli bir büyüme sağlanmıştır. Milli Gelirdeki % 5,7 olan tarımın payının % 37,2’si tarım kooperatiflerine aittir.
Brezilya’da tarım kooperatifleri ortaklarına danışmanlık hizmeti vermekte, girdiler temin etmekte, kredi sağlamakta, küçük kırsal bölgelerde ekonomik koşullarına bağlı olarak tüketim maddeleri, sağlık hizmetleri sunmaktadır. Kooperatifler ortaklarına pazar bilgileri sunmakta, pazarın ihtiyaçlarına göre üretim için gerekli girdileri temin etmektedir. Ürünleri ortaklardan almak yanında işleyerek ve paketleyerek doğrudan alıcıların talepleri doğrultusunda ülkenin her yöresinde bulunan alıcılara ve de tüketicilere kendi araçları ile göndermektedir. Pazarda oluşan fiyatlara göre 15 gün içinde ödemeler yapılmaktadır.
Ayrıca kooperatifler ülkedeki okul gıda programlarına ürün vermekte, sosyal programlarda yer almaktadır. Kooperatifler kırsalda en yoksul alanlarda bile ekonomik ve sosyal hayatın en büyük gücü konumundadırlar. Neredeyse köyden çok kasaba diye adlandırabileceğimiz yerleşim yerinin tüm ekonomik ve sosyal yaşamı, okulu kilisesi ve küçük bazı sağlık hizmetleri kooperatifler üzerine kurgulanmış gibidir. Ortaklarının ürünlerini değerlendirmek yanında tesislerinde istihdam edilen yöreden insanlara iş imkânı yaratmaktadır. Sosyal faaliyetlerin en büyük destekçisidirler. Girdileri en ucuz şekilde ortaklara ulaştırdığı gibi üretim ve pazarlamada verdiği danışmanlık hizmeti ile de pazarın şartlarına ve taleplerine göre üretim yapılmasını sağlamaktadırlar. Brezilya Tarım Kooperatiflerini dış ticarette etkin konuma getiren en önemli oluşum. Kooperatifler in en çok ihracatını yaptıkları ürünlerin başında şeker, alkol, soya, et ve kahve gelmektedir. İhracatında önemli kısmını güneyde kooperatifçiliğin en gelişmiş olduğu bölgedeki Avrupalı göçmen kolonilerinin kurdukları kooperatiflerin yaptıkları görülmektedir.
Ormancılık ve balıkçılık: Brezilya'da ormanlardaki araucaria ağaçları kerestecilikte yaygın olarak kullanılmaktadır. Amazon ormanlarındaki ormanlar, yeni yeni üretime girmektedir. Balmumu, kabuklu bitkiler, zamk ağacı, pazarlanabilir orman ürünleridir. Ancak bu bitkilerin hiçbiri henüz pazarlama ortamına girmemiştir.Orman ürünleri aynı zamanda tıp sahasında da kullanılır. İpeka şurubu, kokain, afyon vb. uyuşturucular bu tip orman ürünlerinden elde edilir. Balıkçılık gün geçtikçe artmakta ve ülke ekonomisine büyük katkıda bulunmaktadır.
Sanayi: Son yıllarda Brezilya mamul sanayi ürünleri ihracatı, tarım ürünlerinden daha fazla olmuştur. Sanayide elektrik ve enerji açığını önlemek için dünyanın en büyük hidro-elektrik santralını kurmuştur. 1976'da başlanılan bu İtaipu Barajı 1980'de tamamlanmış olup senede 100 milyar kilowatt/saatten fazla elektrik enerjisi üretebilmektedir. 1977'de Almanlarla teknik işbirliği yapılarak nükleer santraller işletilmeye başlanmıştır. Demir-çelik, dokuma, kağıt, cam, tekerlek, plastik vb. imalinde fabrikalar kurularak, kendi kendine yetecek hale gelmektedir. Yıllık çelik üretimi 20 milyon tona ulaşmıştır.
Madenler: Brezilya zengin maden yataklarına sahiptir. On sekizinci yüzyıldan itibaren zengin altın, elmas madenleri bulunmuştur. Brezilya aynı zamanda dünyanın en bol demir rezervlerine sahiptir. Amapo bölgesinde bol miktarda manganez çıkarılır. Salvador yakınlarında petrol bulunmuştur. Brezilya'da çok az kömür yatakları bulunur. Dışardan ithal yolu ile açığını kapatır.
Ulaşım: Brezilya'nın ulaşım güçlüğü önemli meselelerdendir. Coğrafi yapısından dolayı modern kara yollarının kurulması gecikmiştir. Yeni yeni ulaşım gelişmekte ve modern hava limanları kurulmaktadır. Amazon nehri ve kolları üzerinde gemicilik ve taşımacılık ileri bir seviyededir.
Din ve İnanç
Brezilya’da nüfusun yüzde 83’lük kısmını Hristiyanlar oluşturmaktadır. Hristiyan nüfusun içinde ise yüzde 56 oranında Katolik, yüzde 26 oranında ise Protestan vardır. Ayrıca herhangi bir dine mensup olmayan kişi sayısının nüfusun yüzde 9’una tekabül ettiği ülkede Yahudilik ve Müslümanlık da azınlık dini olarak mevcuttur.Coğrafya
Brezilya, Güney Amerika'nın doğu kıyısı boyunca geniş bir alanı kaplar ve Uruguay ile güneydeki kara sınırlarını paylaşan kıtanın iç kısımlarını içerir; Güneybatıda Arjantin ve Paraguay; Bolivya ve Peru batıda; Kuzeybatıya Kolombiya; ve Venezuela, Guyana, Surinam ve Fransa (Fransız Guyanası'nın Fransız denizaşırı bölgesi) kuzeye. Ekvador ve Şili hariç her Güney Amerika ülkesiyle bir sınır paylaşıyor. Ayrıca Fernando de Noronha, Rocas Atolü, Saint Peter ve Paul Rocks, Trindade ve Martim Vaz gibi bir dizi okyanusa ait takımadalar da kapsıyor. Boyutu, rahatlama, iklim ve doğal kaynaklar Brezilya'yı coğrafi olarak farklı kılar. Atlantik adaları dahil olmak üzere Brezilya, enlemleri 6 ° ve 34 ° C, boylamları ise 28 ° ve 74 ° W arasındadır.Brezilya, dünyanın beşinci en büyük ülkesi ve Amerika'nın en büyük üçüncü ülkesi olup, toplam 55.545 km2 (21.411 sq mi) su olmak üzere toplam 8.515.767.049 km2 (3.287.956 metrekare) 'dir. Dört zaman dilimini kapsar; Amazonas eyaletinin Acre eyaleti ve batı kısmının bir kısmını UTC − 5'ten batı eyaletlerindeki UTC − 4'e, doğu eyaletlerindeki UTC − 3'e ve Atlantik adalarındaki UTC − 2'ye kadar.
Brezilya, dünyada ekvator ve Oğlak Tropik'i üzerinde çalışan tek ülkedir. Aynı zamanda tropiklerin içinde ve dışında bitişik topraklara sahip tek ülkedir. Brezilya topografyası da çeşitlidir ve tepeler, dağlar, ovalar, yaylalar ve ovalar içerir. Arazinin çoğu, 200 metre (660 ft) ile 800 metre (2.600 ft) yükseklik arasındadır. Ana yayla bölgesi, ülkenin güney yarısının çoğunu kaplar.
Büyük nehirler Amazon (dünyanın ikinci en uzun nehri ve su hacmi bakımından en büyük), Paraná ve Iguaçu (Iguazu Şelaleleri'ni de içeren) ana kolu olan Negro, São Francisco, Xingu, Madeira ve Tapajós'u içerir nehirleri.
Fiziki yapı
Brezilya'nın en kuzey ve güney noktası arasındaki noktayla doğu ve batı noktaları arasındaki mesafe hemen hemen birbirine eşittir (4225 km). Genel olarak yüzey şekilleri iki geniş kategoride incelenir.- Kuzeyde Amazon Nehri havzasının, batıda Parana ve Paraguay nehri sisteminin geniş düz ovaları.
- Doğudaki Brezilya yüksek yaylaları ve kuzeyindeki Cuiana yaylalarıdır.
Akarsular: Büyük Amazon Nehri dünyanın en geniş ve çok su taşıyan nehridir. Peru'da And Dağlarının doğusundan çıkar ve Brezilya ovaları içinde akar. Atlas Okyanusundan Peru içlerine kadar nehir taşımacılığına elverişlidir. Denize döküldüğü yerde muhtelif kanallar ve birçok adalar meydana getirir. En büyük ada Marajo Adası olup, 26 km2dir. Amazon'un önemli kolları, Tocantins, Araguaia, Xingu ve Topajostur. Diğer önemli nehri, Parana Nehridir.
Göller: Brezilya'da iki önemli göl vardır. Bunlar Lagoa dos patos ve Lagoa'dır.
İklim
Genel olarak Brezilya'nın iklimi her tarafta aynı olduğu zannedilirse de, ülkede çeşitli iklim farklılıkları görülür. Brezilya'da görülen en yüksek sıcaklık kuzeydoğu alçak bölgelerinde kaydedilmiştir. Burada absorbe edilen yüksek miktardaki güneş ışınları, sıcaklığı 38°C'ye kadar yükseltir. Kuzeyde Amazon Havzasında elde edilen sonuçlara göre senenin çoğu nemli ve sıcak geçmektedir. Yıllık yağış ortalaması 2000 mm'dir.Kuzeydoğu sahilleri tropikal nemli bir iklime sahip olup, kışla beraber gelen yağışlı mevsim (mayıstan ekime kadar) kuzey sahillerine soğuk hava getirir. Kuzeydoğudaki nemli bölgelerin iç kesimleri çöldür. Brezilya'nın kuzeydoğusunda Sertao denilen sürekli kurak bölgelerde kaktüs ve diğer bitkiler bulunur. Amazon bölgesi hariç yaz mevsimi yağışlı mevsimdir. Senenin geri kalan zamanında hava normal geçer. Genelde sahilden içeri gittikçe yağışlar artar. Ancak nemli yağmur getiren sert rüzgarlar, iç kısımlara gittikçe dağ engelleriyle karşılaşır. Sao Paulo'nun tam güneyinde İtapanhau bölgesinde Serra do Mar bariyeri (seti) senede 4500 mm yağmur düşmesine sebeb olur.
İklim şartlarını kontrol eden en önemli faktör, yüksekliktir. Çünkü ortalama 300 m yükseklik için yaklaşık 1,8°C sıcaklık düşer. Bu sebeple 20° güney enleminde yer alan ve 850 m yükseklikteki Belo Norizonte şehrinde yıllık sıcaklık ortalaması 20°C'dir. Güney Brezilya'daki 900 metre yükseklikteki platolarda çoğu zaman kar yağmaktadır.
- Ekvator iklim - ortalama sıcaklık+ 24 ° C ila + 26 ° C Neredeyse her gün kısa bir yağmur, bazen sağanak yağış var. Bu bölgelerdeki bitki örtüsü, nemli bir ekvator ormanlık çalılıktır.
- Yarı kurak bölge ortalama sıcaklıktır.Bu alanlarda yüksek, yaklaşık 27 ˚С, soğuk sezonda bile +20 - + 22˚˚ altına düşmez. Yağmurlar düzensiz ve yetersizdir. Bu bölgenin bitki örtüsü özellikleri dikenli çalılar ve kaktüsler.
- Tropik iklim - ekim-nisan arası(Brezilya yaz) hava nemli ve ılık ve mayıstan eylül ayına kadar (kışın) - sıcak ve kuru. Olası sıcaklık +13 ˚С ila +27 ˚˚ arasında değişir. Toprağın infertil olduğu ve bitkilerin asitliği yüksek olduğu için bitki örtüsü çalıların hakimiyeti altındadır. Böyle hava koşulları doğu ve orta Brezilya'ya sahiptir.
- İklim yüksek tropiktir - çoğu için tipikAtlantik yaylalarının yükseltilmiş bölgeleri. Kışın, don ve don burada mümkündür ve yaz aylarında şiddetli yağmurlar gelir. Yıllık ortalama sıcaklık +18 ˚С ila +22 ˚˚ arasında değişir.
- Brezilya Atlantik iklimi onun için tipikkıyı bölgeleri. Buradaki yağışlar bol ve kıyı boyunca +18 ° C ile güney arasındaki ortalama sıcaklık + 26 ° C'ye yükseldi. Bu bölgenin spesifik bitki örtüsü Atlantik ormanı denir.
- Brezilya'nın subtropikal iklimi ile karakterizediryıl boyunca +18 ° C'lik bir ortalama sıcaklık ve 13 ° C'ye kadar bir genlik. Yaz mevsimi ılık ve ılık, kış aylarında ise kar yağışı mümkündür. Yağmurlar düzenli olarak. Subtropiklerin bitki örtüsü özelliği, deniz seviyesinin üzerindeki arazinin yüksekliğine bağlıdır. Ovalarda genellikle tahıl bulunur ve dağlarda - iğne yapraklı bitkiler.
Bitki örtüsü ve hayvanlar
Bitkiler genellikle iklim ve toprak durumuna sıkı sıkıya bağlıdır. Brezilya bitkileri üç grupta incelenir.Ormanlar: Hemen hemen Brezilya'nın yarısı ormanlarla kaplıdır. Ormanlar dört ana grupta toplanır: Selva, mata, araucaris, caatinya. Amazon Havzasında yer alan ekvatoral sığ yağış ormanlarındaki ağaçlara "selva" denir. Dünyanın en büyük tropikal yağışlı ormanlarıdır.
Ziraat terimleri arasında çok manidar bir terim de Doğu Brezilya'nın tropikal, yapraklarının yarısını döken "mata" tabiridir. Bu ormanlar Brezilya'da iyi toprağın, humusun ve geniş çiftliklere müsait yerlerin bir sembolüdür. Bu ağaçlar kesilerek ziraat için organik bakımdan zengin topraklar elde edilmektedir.
Brezilya'nın güney yüksek dağlarındaki ormanlarda bulunan "araucaria" ağacı, Brezilya'da inşaat kerestesi olarak çok kullanılır. Bilhassa hızla gelişen şehirlerde dökülen betonlara şekil vermek için, yapı malzemesi olarak kullanılmaktadır. Ancak çok fazla kesim yapıldığı için tükenme tehlikesiyle karşı karşıyadır. Caatinga denilen dikimli orman, ülkenin kuzeydoğu bölgesinde bulunur. Burada Lokustlar ve çöl bitkileri bulunur.
Savanlar: Genel olarak otluklar bakımından Brezilya'nın merkez kısmının büyük bir bölümünü kaplar. Brezilya'nın yeni başşehri Brasilia bu savan bölgesinde kurulmuştur. Kuzey Amerika'daki çayırlar kadar bir münbit arazi değildir.
Otlaklar: Campos denilen otlakların başlıcaları Brezilya'nın güneyinde ve bazı iyi sulanan merkez platolarda yer alır. Amazon bölgesinde de otlak araziler bulunur.
Hayvanlar: Brezilya'da hayvanlar, bilhasa balıklar, kuşlar ve böcekler yönüyle çok farklılıklar gösterir. Asya, Afrika hatta Kuzey Amerika ile mukayese edilirse Brezilya'da bazı büyük memeliler bulunmamaktadır. Kuzeydeki ormanlar hayvanlar bakımından, bilhasa maymun ve kuşlar bakımından zengindir. Balık gibi bazı hayvanlardan ticari olarak istifade edilir. Böcekler tarım için ciddi tehlike arz etmektedir. 200 çeşitten fazla zehirli yılan mevcuttur. Ancak yılanlar nadir olarak meskun yerlerde görünmektedir. Birçok vahşi hayvanlar avlanmak sebebiyle ortadan kaybolmuşlardır.
Nüfus ve Sosyal Hayat
Nüfus: Brezilya, sosyal bünyesi bakımından çok büyük farklılıklar arz eder. Güney kesimleri, daha fazla şehirleşmiş, daha fazla (tarım dahil)sanayileşmiş ve siyasi ve sosyal ağırlığa sahiptir.Kuzey ve kuzeydoğu kesimleri ise, kırsal bölgeler olup, daha ziyade aristokratlaşmıştır. Bu sebepten dolayı tarihçiler Brezilya'dan bahsederlerken, kuzey ve kuzeydoğudaki an'anevi ziraatle meşgul olan aristokrat sınıfla, güney kesimindeki sanayileşmiş demokrat sosyal sınıfı birbirinden ayırırlar.
Brezilya'da nüfus artışı çok fazladır. Yirminci asrın sonlarında dünyanın en kalabalık ülkelerinden birisi olacağı tahmin edilmektedir: Brezilya nüfusu 4 etnik gruptan meydana gelmektedir: Yerli Kızılderililer, KoloniciPortekizliler, Afrika zencileri ve 1850'den beri Avrupa ve diğer memleketlerden gelen göçmenlerdir. Nüfus sayımı kayıtlarına göre nüfusun % 62'si beyazlar, % 11'i zenciler, % 27'si kahverengi derililerden meydana gelir.
Ancak farklı ırklar arasında evlenmeler sebebiyle melez halk artmaktadır. Brezilya'ya dışardan oldukça fazla göç yapılmıştır. Halen Brezilya'da 300.000 insan, Portekiz doğumlu olarak yaşamaktadır. 1875 ile 1960 yılları arasında Brezilya'ya 5 milyon Avrupalı göç etmiştir.
Halkın % 90'ı Roma Katolik mezhebine mensuptur. % 5 civarında Protestan bulunur. Brezilya'da diğer bir dini grup, Ruhçular (Spiritualistler)dır. Bunların 2 binden fazla toplantı yerleri vardır. Ailede baba hakimdir. Ancak son zamanlarda bu hakimiyet zayıflamıştır. Resmi dili Portekizcedir.
Brezilyalılar yazın ve havanın normal olduğu kış günlerinde sokağa dökülürler. Evlerini açık, ancak gölgeli yerlere bina ederler. Müzik ve samba halkın çok fazla rağbet ettiği oyunlardır. Sporun her çeşidi yapılmaktadır. Bilhassa futbolda dünyada söz sahibidir. 1958, 1962 ve 1970 yıllarında Dünya Kupasını kazanmıştır.
Nüfusun bir kısmı sahildeki yerleşim merkezlerinde toplanmıştır. En önemlileri Sao Paulo ülkenin eski başşehridir. Yeni kurulan başkent Brasilia, Salvodor, Parto Alegre diğer önemli şehirlerdendir.
İdare: Brezilya 22 eyaletten meydana gelen federal bir cumhuriyettir. Başkanlık sistemi ile yönetilir. Parlamento, Senato ve Millet Meclisinden meydana gelir. Her eyaletten 3 senatör 8 yıllığına, millet vekilleri 4 yıllığına seçilirler. Eyaletlerde ayrıca halk tarafından seçilen bir vali ve bağımsız yargı organları bulunur. Okur-yazar 18 yaşını doldurmuş her Brezilyalının oy kullanması mecburidir. Erler oy kullanamaz. 67 yaşından büyük olanlar için de oy kullanmak mecburi değildir. Vergiler eyaletler tarafından toplanır.
Eğitim - Kültür
Okuma-yazma bilmeyenlerin oranı bazı kırsal bölgelerde çok yüksektir. Sao Paulo, Rio Grande do Sul, Minas Geraıs'de ise düşüktür. Anayasada eğitim için devlet gelirlerinin % 10'u ayrılmıştır. İlköğretim mecburidir. Üç çeşit ilkokul vardır. Yaygın olanı devlet ilkokulu olup, eyalet yöneticileri tarafından idare edilir. İkincisi belediye okulları, üçüncüsü de özel ilkokullardır. İlkokul 4 senedir ve 7 veya 8 yaşında öğrenci kabul eder. Ortaokullar Kuzey Amerika'daki ortaokullara benzetilmektedir. Brezilya'da ilk üniversite 1920'de kurulmuştur. Bununla beraber 20. yüzyılda da dikkate değer gelişmeler olup yeni üniversiteler de kuruldu. Bazı üniversiteler kilisenin kontrolü altındadır. En büyük üniversitesi Brezilya Üniversitesi olup, Rio de Janerio'dadır.Brezilya halkı 500 yıllık geçmişinde tüm ırkların karışması nedeniyle dünyanın başka hiçbir ülkesinde rastlanmayan bir çeşitlilik ve renkliliğe sahiptir. Portekizli, Fransız ve Hollandalı kolonicilerin gelmesiyle başlayan ırk ve kültür çeşitliliği, önce Afrika’dan getirilen köleler sonra 20. yüzyılda gelen Alman, İtalyan, Polonyalı, Japon ve Arap göçmenlerin de bu çeşitliliğe yeni öğeler katmasıyla bugünkü haline gelmiştir. Bu ilginç çeşitlilik, kolonileştirilmiş diğer ülkelerde olanın tersine Avrupa kökenli olmayanlara karşı ırkçılığın çok daha az olması nedeniyle yalnız ten rengi düzeyinde kalmayıp günlük adetler, yemekler, müzik, danslar, el sanatları ve hatta çeşitli dinler gibi nice kültürel değerlerin hem korunmasını hem de birbirleriyle iç içe girmesini sağlamıştır.
Günümüzde hafif çekik gözlü esmer bir kişinin kumsalda bira içip içli köfte yerken samba yapması olağan bir görüntüdür. Tabii böylesine hoşgörülü, rahat ve her türlü önyargıdan uzak bir halkın keyifli ve eğlenceyi sever olmaması mümkün değildir. Bu sebeple ülkenin festivalleri coşkulu geçer ya da fanı oldukları futbol olgusu ve takımları dünyaca tanınmaktadır. Buna bir de tropik iklimin getirdiği rahatlık da katılınca Brezilya’yı ziyaret eden kişilerin niçin her zaman hoşnut kaldıkları anlaşılabilir.
Mutfak
Göçlerle birlikte Brezilya’ya gelen her etnik grup beslenme alışkanlıklarını ve mutfaklarını da ülkeye taşıdıktan sonra, bulundukları ülkenin topraklarında yetişen yiyecekleri de kendi mutfaklarına uygulamışlar. Örneğin Portekizliler zeytinyağı, morina balığı ve sarımsağı; Afrikalılar ise baharatlarını beraberlerinde getirmişler. Aslında ulusal bir Brezilya Mutfağı’ndan bahsetmek zordur. Her bölgede çeşitli ülkelerin mutfak geleneklerinin birbirine karışmasından değişik yemekler ortaya çıkmış. Bu nedenle yöresel mutfaklardan bahsetmek daha doğru olur. Ancak yine de bu büyük ülkenin genelinde tanınan ve her Brezilyalı ailede haftada en az bir kez pişen yemekler de var. Bunlardan biri fasulye anlamına gelen “feijoada”. Salçalı domuz, sığır eti ve barbunya fasulyesi ile pişirilimektedir. Yemeğin yanında garnitür olarak pirinç, lahana gibi yiyecekler yenmektedir. Üzerine fasulye, limon, biber, manyoka unu ve portakal dilimlerinden hazırlanmış bir sos dökülür. Cumartesi günü tüm lokantalarda öğle yemeği olarak bu yemek çıkarılmaktadır. Genelde hafta boyunca, pirinç, fasulye, kurutulmuş et ve manyokayla beslenen Brezilyalılar, cumartesi günleri sindirimi oldukça güç olan feijoada yemeyi adet haline getirmişlerdir.Portekiz Mutfağı’nda balık ve diğer deniz ürünleri ne kadar önemli yer tutarlarsa tutsunlar, Brezilyalılar mutfaklarında sadece yengeç, istakoz ve karidesi kullanarak binlerce çeşit yemek pişiriyorlar. Diğer deniz ürünlerine ise pek rağbet etmemektedirler. Sadece kıyı bölgelerinde kızarmış balık, kalamar ve ahtapot yaygın olarak tüketilmektedir.
Kuzeydoğu bölgesinin Afrika – Portekiz karışımı mutfağı, yöresel mutfaklar arasında en zengin olanıdır. Şekerkamışı tarımı için ülkeye getirilen ilk göçmenlerden kalan bu mutfakta, çeşit çeşit soslar, baharat, palmiye yağı ve hindistancevizi kullanımı yaygındır. Kuzeyde, Para ve Maranhao bölgelerinde gerçek kızılderili mutfağı ortaya çıkmaktadır. İlk tadışta lezzetsiz ve kokusuzmuş gibi gelen bu yemekler, başka hiçbir yerde yiyemeyeceğiniz yöre kaplumbağaları, iguanaları, yılanları, balıkları, yosunları, bitkileri ve ülkenin her yanında tüketilen manyokayı tatma olanağı sağlamaktadır. Madenlerin bulunduğu orta kesim, av, hayvancılık, fasulye, pirinç, ve mısır üretim bölgesidir. Burada hemen hemen her gün aynı şeyler yeniyor; fasulye, manyoka unu, pirinç ve güneşte kurutulmuş ettir.
Ülkenin yerel içkisi Cachaça, şekerkamışından çıkartılan alkolün damıtılmasıyla yapılmaktadır. Bu içki sek olarak içilmesinin yanı sıra ananas, hindistan cevizi, maracujá gibi çeşitli meyvelerin sularıyla ve buz ile karıştırılarak “Batida” denen çok lezzetli, ancak lezzetli olduğu kadar da sert içkiler şeklinde de içilir. Batidaların en tanınmışı ve Brezilya’yı ziyaret edenlerin en sevdiği içki Cachaça ve limon ile yapılan Caipirinha’dır.
Festivaller
Brezilya’daki en önemli eğlence etkinliği tartışmasız Rio Karnavalı’dır. Brezilya'nın Rio de Janeiro şehrinde düzenlenen karnaval, dünyanın en ünlü festivali ve en büyük karnavalıdır. Hıristiyanlık inancındaki Büyük Perhiz'den (Lent) önce düzenlenmektedir. Rio Karnavalı, genellikle şubat ayına rastlayan, 4 gün boyunca süren bir sınırsız eğlence etkinliğidir. Karnaval boyunca dünyanın dört bir yanından eğlenmeye meraklı binlerce kişi Rio'ya akın eder. Öyle ki ortalama 3-5 bin arası yarışmacının katıldığı yarışmayı canlı izlemek için sadece Karnaval alanına 150 bin kişi gelir. Paskalya tarihi her yıl değiştiğinden karnaval tarihi de değişir; festival, her yıl Paskalya'dan yedi hafta önce düzenlenir. Geleneksel olarak cumartesi, pazar, pazartesi ve salı günleri gerçekleşir. Bu dört günün iki günü 14 samba okulunun yarışmasıyla geçer ve festival alanı rengârenk görüntülere sahne olur.Brezilya’daki bir diğer önemli kültürel etkinlik de Sao Paolo Moda Haftasıdır. Ayrıca Brezilya’da 3 adet film festivali düzenlenir. Anima Mundi: Anima Mundi ve Brezilya Uluslararası Animasyon Festivali, her yıl temmuz ayında Brezilya'nın Rio de Janerio ve Sao Paulo kentlerinde gerçekleşmektedir. Festival do Rio Brezilya'nın Rio de Janeiro kentinde her yıl ekim ayında düzenlenen uluslararası film festivalidir. São Paulo Uluslararası Film Festivali São Paulo Uluslararası Film Festivali, São Paulo’da 1976'dan bu yana her yıl düzenlenen film festivalidir.
Diğer önemli etkinlikler, Gramado Sinema Festivali, Bahian Karnavalı, Brezilya Bira Festivali, Karma Yarış Günü ve Modern Sanat Haftası’dır.
Brezilya Türk Büyükelçiliği
Adres: Embaixada da Turquia, SES, Av.das Naçoes, Q.805, Lote 23,70.452-900, Asa Sul, Brasilia, BRASIL.Telefon: Santral: 00 55 61 3242 18 50- 00 55 61 3244 48 40 00 55 61 3443 81 20
Faks: 00 55 61 3242 14 48
[email protected]
T.C. Dışişleri Bakanlığı Brazilya Büyükelçiliği
Görev Bölgesi: Bütün Brezilya, Surinam
SAO PAULO BAŞKONSOLOSLUĞU
Adres: Consulado General Da Republica Da Turqia Em Sao Paulo Praça California, 37 Jardim America, SP-Sao Paulo Cep 01436-070 Brasil/Brazil
Telefon: (55) (11) 3062.5564 - (55) (11) 3062.8210 - (55) (11) 3063.0731
[email protected]
T.C. Dışişleri Bakanlığı Türkiye Cumhuriyeti Sao Paulo Başkonsolosluğu
